ေရေသာက္ျခင္း၏ အက်ိဳးမ်ား

ေရသည္ လူတို႕၏ အသက္ရွင္ ရပ္တည္ေရးအတြက္ မရိွမျဖစ္ လိုအပ္လွပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္လည္း ေရအသက္ တစ္မနက္လို႕ ေျပာၾကတယ္ထင္ပါတယ္။ သို႕ေပမယ့္ က်န္းမာေရးနဲ႕ ညီညြတ္ဖို႕ ဆိုရင္ေတာ့ ေရကို စနစ္တက် ေသာက္တတ္ဖို႕လိုပါတယ္။ ေသာက္သင့္သည့္ အခ်ိန္တြင္ ေသာက္သင့္သည့္ ပမာဏကို ေသာက္သံုးပါက ခႏၶာကိုယ္ကို အထိေရာက္ဆံုး အက်ိဳးျပဳႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေရေသာက္သံုးသင့္ေသာ အခ်ိန္မ်ား
• နံနက္အိပ္ယာထထခ်င္းတြင္ ေရ ၂ ဖန္ခြက္ေသာက္ပါ။ ကိုယ္အတြင္းရိွ ကလီစာမ်ားအား ႏိုးရာတြင္ အဆင္ေျပပါသည္။
• အစာမစားမီ မိနစ္ ၃၀ ခန္႕အလိုတြင္ ေရ တစ္ဖန္ခြက္ေသာက္ပါ။ အစာေၾကလြယ္သည္။
• ေရမခ်ိဳးမီ မိနစ္ ၃၀ ခန္႕အလိုတြင္ ေရ တစ္ဖန္ခြက္ ေသာက္ပါ။ ေသြးေပါင္ခ်ိန္က်ေစပါသည္။
• မအိပ္မီ ေရ တစ္ဖန္ခြက္ေသာက္ပါ။ ေလျဖတ္ျခင္းႏွင့္ ႏွလံုးေရာဂါေၾကာင့္ ေလျဖတ္ျခင္းတို႕ကို ေလ်ာ့နည္းေစပါသည္။



ေရအက်ိဳး ဆယ္ပါး
• ေရသည္ ေက်ာက္ကပ္တြင္ ေက်ာက္တည္ျခင္းအား တားဆီးႏိုင္ပါသည္။ ေက်ာက္ကပ္တြင္ ေက်ာက္တည္ရျခင္း၏ အဓိကအေၾကာင္းရင္းမွာ ခႏၶာကိုယ္တြင္ ေရဓာတ္နည္းပါးေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ ေရေသာက္မ်ားပါက ဆီးတြင္ အနယ္ထိုင္ႏွဳန္း နည္းသြားသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ေက်ာက္ကပ္တြင္ ေက်ာက္တည္ေ၀ဒနာသည္မ်ားပါမက ေရာဂါ မျဖစ္ပြားလိုသူမ်ားပါ တစ္ေန႕ကို ေရ ၁၂ ဖန္ခြက္ေလာက္ အနည္းဆံုးေသာက္သင့္ပါသည္။
• ေရသည္ ဆီးလမ္းေၾကာင္း ပိုး၀င္ျခင္းကို ကုသေပးႏိုင္ပါသည္။ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ေလေလ ဆီးမ်ားမ်ားသြာေလေလျဖစ္ပါသည္။ ဆီးခဏခဏသြားေနပါက ဆီအိမ္အတြင္းရိွ bacteria ပိုးမ်ား ဆီးႏွင့္အတူပါသြားေသာေၾကာင့္ ျမန္ျမန္သက္သာႏိုင္ပါသည္။
• ေရသည္ ၀မ္းေလ်ာသည့္အခါတြင္ ဆံုးရွဳံးသြားေသာ ေရဓာတ္ကို ျပန္လည္ျဖည့္တင္းရာတြင္ အေထာက္အကူျပဳပါသည္။ သို႕ေသာ္ ရိုးရိုးေရထက္ ဓာတ္ဆားရည္က ပိုမိုထိေရာက္ပါသည္။
• ေရသည္ အဖ်ားကို ေလ်ာ့ခ်ရာတြင္ အေထာက္အကူျပဳပါသည္။ ကိုယ္အပူခ်ိန္တက္လ်င္ ေရဓာတ္ဆံုးရွဳံးမွဳ ပိုမိုမ်ားျပားပါသည္။ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါက ကိုယ္အပူခ်ိန္က်သည့္အျပင္ ဆီးမ်ားမ်ားသြားေသာေၾကာင့္လည္း ကိုယ္ပူက် ပိုျမန္ပါသည္။
• ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါက တုတ္ေကြးမိေသာအခါ သို႕မဟုတ္ ႏွာေစးေခ်ာင္းဆိုးျဖစ္ေသာအခါ အေထာက္အကူျပဳပါသည္။ ေရဓာတ္မ်ားပါက လည္ေခါင္းအတြင္းရိွ သလိပ္မ်ား ပိုမိုက်ဲသြားျပီး ဟတ္ထုတ္ရာတြင္ လြယ္ကူေစပါသည္။ ထို႕အတူ ႏွာေခါင္းပိတ္ျခင္းကိုလည္း သက္သာေစပါသည္။
• ေရသည္ အစာစားေနာက္က်ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ ရင္ပူျခင္း (acid ေၾကာင့္ ဗိုက္ေအာင့္ျခင္း) ကိုသက္သာေစပါသည္။ ေရ ၂ ခြက္ႏွင့္ ငွက္ေပ်ာသီး တစ္္လံုးသည္ Antacid တစ္လံုးကဲ့သို႕ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္ပါသည္။
• ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါက ၀မ္းခ်ဳပ္ျခင္းကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါသည္။ ေရေသာက္နည္းပါက မစင္တံုးမ်ားသည္ ပိုမိုမာေက်ာသြားျပီး ၀မ္းခ်ဳပ္ေစပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ၀မ္းခ်ဳပ္၍ မရသည့္ လိပ္ေခါင္းႏွင့္ စအို၀ကဲြနာ ေ၀ဒနာသည္မ်ားအတြက္ ေရသည္ ေဆးတစ္ခြက္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။
• ေရသည္ လူကို လန္းဆန္းတက္ၾကြ ေစပါသည္။ ေရဓာတ္နည္းပါးလာပါက ေသြးသည္ အလိုလို ေစးပ်စ္လာတတ္သည္။ ထိုအခါ ဦးေႏွာက္သို႕ ေသြးစီးႏွဳန္း နည္းသြားျပီး ေခါင္းေနာက္ျခင္းႏွင့္ ပင္ပန္းျခင္းတို႕ကို ခံစားရႏိုင္ပါသည္။
• အစာမစားမီ ေရေသာက္ေလ့ရိွပါက ဗိုက္ပိုတင္းျပီး အစာသိပ္မစားျဖစ္ေတာ့ေခ်။ ထို႕ေၾကာင့္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေလွ်ာ့ရာတြင္ ေရသည္ အေရးၾကီးပါသည္။
• ေရသည္ အေရျပားႏွင့္ အသားအေရကို စိုစြတ္ေအးျမေစပါသည္။ အသားအေရကိုလည္း လွပေစပါသည္။

ေရေသာက္ရာတြင္ လိုက္နာသင့္သည္ အခ်က္ ဆယ္ခ်က္
• အိပ္ယာႏိုးႏိုးခ်င္း ေရေသာက္ပါ။
• တစ္ေန႕ကို အနည္းဆံုး ေရဖန္ခြက္ ၈ ခြက္မွ ၁၂ ခြက္ အထိေသာက္ပါ။
• ေရကို နည္းနည္း ျဖင့္ ခဏခဏ ေသာက္ျခင္းက တစ္ခါတည္း အမ်ားၾကီးေသာက္ျခင္းထက္ ပိုမို အက်ိဳးရိွပါသည္။
• ေရငတ္မွ ေရေသာက္ျခင္းကို ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။ အထူးသျဖင့္ အသက္ၾကီးသူမ်ားတြင္ ခႏၶာကိုယ္အတြက္ ေရဓာတ္နည္းပါးေနသည္ကို အာရံုခံစြမ္းအား နည္းသြားပါသည္။
• ေရေသာက္ရာတြင္ ရိုးရိုးေရကိုသာေသာက္ပါ။ အေအး၊ ေကာ္ဖီ၊ ဘီယာ ႏွင့္ အရက္ေသာက္ျခင္းမ်ား ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။ အဆိုပါ အေရမ်ားေသာက္ပါက ေရဓာတ္ဆံုးရွဳံးမွဳ ပိုမို မ်ားျပားသြားပါလိမ့္မည္။
• ကေလးမ်ားကို ေရမ်ားမ်ားေသာက္ရန္ က်င့္ေပးပါ။ မိမိကိုယ္တိုင္ စံျပအျဖစ္လုပ္ျပပါ။
• ကစားျပီး ေလ့က်င့္ခန္းမ်ားလုပ္ျပီးပါက ေရပိုေသာက္ပါ။
• ဖ်ားနာျပီး ကိုယ္ပူေနပါက ေရပိုေသာက္ပါ။ ေရဓာတ္ဆံုးရွဳံးမွဳ မ်ားေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။
• ကိုယ္၀န္ေဆာင္သည္မ်ားအေနျဖင့္ ေရပိုေသာက္ပါ။ ပံုမွန္ေသာက္ေနက်ထက္ ၃-၄ ခြက္ခန္႕ ပို္ေသာက္သင့္သည္။

ေမးခိုင္ေရာဂါ

ေမးခိုင္ေရာဂါအေၾကာင္းသိေကာင္းစရာ
ဒီေန႔ေတာ႔ က်ေနာ္တို႔ ေမးခိုင္ေရာဂါေေၾကာင္းေဆြးေႏြးၾကတာေပါ႔ ။
က်ေနာ္တို႔ ပတ္၀န္းက်င္မွာ သံဆူးရင္ ၿဖစ္တက္တယ္ဆိုတ႔ဲ
ေမးခိုင္ေရာဂါအေၾကာင္းၾကားဖူးၿပီးသားၿဖစ္ၾကမွာပါ။ ဒါေပမယ္႔တကယ္ေတြ႕ဖူးတ႔ဲသူဘာေၾကာင္႔ေမးခိုင္ေရာဂါၿဖစ္တာလဲဆိုတာကို ေသေသခ်ာခ်ာသိၾကတဲ႕သူနည္းမယ္ထင္ပါတယ္ ။
ဒါေၾကာင္႔ ေမးခိုင္ေရာဂါအေၾကာင္းကို က်န္းမာေရးဗဟုသုတအေနန႔ဲ သိရွိၿပီး ဂရုၿပဳႏိုင္ေအာင္လို႔ က်ေနာ္ ဒီ က်န္းမာေရးေဆာင္းပါးေလးကို ေရးလိုက္ပါတယ္ ။
ေမးခိုင္ေရာဂါဆိုတ႔ဲ အတိုင္းေရာဂါလကၡဏာအေနန႔ဲ ေ၀ဒနာရွင္ရဲ႕ ေမးက ခိုင္သြားၿပီး ( locked jaw ) လွဳပ္ရွားရခက္သြားလို႔ ေမးခုိင္ေရာဂါလို႔ ၿမန္မာလို နာမည္ေပးထားတာပါ ။ Medical Term ကေတာ႔ Tetanus ပါ ။

ဒီပုံက ေမးခိုင္သြားလို႔ ပါးစပ္ဖြင္႔ မရတ႔ဲ ပုံပါ ။

ေမးခိုင္ေရာဂါကိုၿဖစ္ေစတာက Clostridium tetani ဆိုတ႔ဲ ေရာဂါပိုးပါ ။ က်ေနာ္တို႔ အေၾကာင္းတစ္ခုခုေၾကာင္႔ ဒဏ္ရာရ ၊ နာၿဖစ္တ႔ဲ အခါ ပြမ္းပ႔ဲ တ႔ဲအခါ ( ဥပမာ သံဆူးတယ္ပဲ ဆိုၾကပါေတာ႔ ) Clostridium tetani ဟာ ပတ္၀န္းက်င္ကေန၀င္လာႏိုင္ပါတယ္ (ဥပမာ ေၿမမွဳန္႔ ၊ ဖုန္မွဳန္႔ ) ။ေရာဂါပိုးဟာၿပင္ပပတ္၀န္းက်င္မွာ အခ်ိန္ၾကာၿမင္႔စြာ အသက္ရွင္ေနႏိုင္ပါတယ္ ။
အနာကေန၀င္လာၿပီး ခႏၶာကိုယ္ထဲကိုေရာက္ၿပီဆိုရင္ေတာ႔ C. tetani ကေနၿပီး tetanolysin န႔ဲ tetanospasmin ဆိုတ႔ဲ အဆိပ္ ( toxin ) ၂ မ်ိဳးထုတ္ပါတယ္ ။ Tetanospasmin ေၾကာင္႔ ေမးခိုင္ေရာဂါရဲ႕ လကၡဏာေတြကိုၿဖစ္ေပၚေစပါတယ္ ။ Tetanospasmin က အာရုံ ေၾကာ ( nerves ) ေေတြကိုု ဒုကၡေပးတ႔ဲ neuro toxin ပါ ။ အဲဒီ Tetanospasmin ဆိုတ႔ဲ အဆိပ္က လူ႔ခႏၶာကိုယ္အႏွံအၿပားကို ေသြးလည္ပတ္မွဳ န႔ဲ ၿပန္ရည္ေၾကာ မွတဆင္႔ ( blood and lymphatic system ) မွတဆင္႔ၿပန္႔ႏွံသြားၿပီး အာရုံေၾကာေတြကိုေရာက္သြားပါတယ္ ။ အဲဒီမွာ inhibitory neurotransmitter ၿဖစ္တ႔ဲ GABA ထုတ္လုပ္မွူကို တားၿမစ္တ႔ဲ အတြက္ ေမးခိုင္ေရာဂါၿဖစ္လာတာပါပဲ ။ inhibitory neurotransmitter မရွိေတာ႔တြက္အတြက္ skeletal muscle ေတြဟာတစ္ခ်ိန္လုံးေတာင္႔တင္းေနလာပါမယ္။
ပထမဆုံးသတိထားမိတာက အစား၀ါးရင္အသုံးၿပဳတ႔ဲ ပါးစပ္က ၾကြက္သား ( masseter muscles ) ေတြေတာင္႔တင္းလာေတာ႔ ေမးခိုင္လာတာပါပဲ ( locked jaw or trismus ) ။
ေနာက္ပိုင္း အစာေရမ်ိဳက ၾကြက္သားေတြမာေတာင္႔လာပါမယ္ ။ အစာမ်ိဳရခက္လာပါမယ္။
၀မ္းဗိုက္က ၾကြက္သားေတြ ၊ ေက်ာၿပင္ကၾကြက္သားေတြ ၊ ေၿခေတြလက္ေတြကၾကြက္သားေတြေတာင္႔တင္းလာၿပီး လူခႏၶာကိုယ္က ေကာ႔ေကာ႔ၾကီးၿဖစ္ေနပါမယ္ ။ ( opisthotonus )
ကိုယ္အပူခ်ိန္တက္တာေတြ ၊ ေသြးဖိအားတက္လာတာစတ႔ဲ တၿခားလကၡဏာေတြကိုပါေတြ႔ရပါမယ္ ။

ဒီပုံကေတာ႔ ေက်ာၿပင္က ၾကြက္သားေတြ ေတာင္႕တင္းၿပီး ေကာ႔ေနတ႔ဲပုံကို ပန္းခ်ီဆြဲထားတာပါ ။

ေမးခိုင္ေရာဂါပိုးရဲ႕ ေရာဂါပ်ိဳးရက္က ၃ ရက္ကေန ၂၁ ရက္အထိၾကာၿမင္႔နိုင္ပါတယ္ ။ ပ်မ္းမွ်ကေတာ႔ ၈ ရက္ပါ ။ တခါတေလ လ န႔ဲခ်ီၿပီးၾကာမွာၿဖစ္တက္ပါတယ္ ။
အနာၿဖစ္ၿပီးေရာဂါပိုး၀င္တ႔ဲ ေနရာက ပင္မအာရုံေၾကာၾကီးန႔ဲ ေ၀းတ႔ဲေနရာဆိုရင္ ( ဥပမာ ေၿခဖ်ား ) ေရာဂါလကၡဏာေပၚတာေနာက္ၾကပါမယ္။
ေယဘုယ်အေနန႔ဲ ေၿပာရရင္ ေရာဂါပ်ိဳးရက္တိုေေလေလ ေရာဂါပိုၿပီးၿပင္းထန္တက္ပါတယ္ ။ အသက္ဆုံးႏိုင္ဖို႔ ရာခိုင္ႏွဳန္းပိုမ်ားပါတယ္ ။
လူၾကီးေတြမွာၿဖစ္တ႔ဲ ေမးခိုင္ေရာဂါလကၡဏာေတြက က်ေနာ္အေပၚမွာေဖာ္ၿပခဲ႔ၿပီးပါၿပီ ။
ၾကြက္သားေတြ ေတာင္႔တင္းတာဟာ ခဏခဏၿဖစ္နိုင္ၿပီး တခါၿဖစ္ရင္ မိနစ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားၾကာႏိုင္ပါတယ္ ။ လုံး၀ၿပန္ေကာင္းဖို႔ လန႔ဲခ်ီၿပီးၾကာနိုင္ပါတယ္ ။
ေမြးခင္းစကေလးေလးေတြမွာၿဖစ္တ႔ဲ ေမးခိုင္ေရာဂါ ( Neonatal Tetanus ) ကေတာ႕ မသန္႔ရွင္းတ႔ဲ ကတ္ေၾကးန႔႔ဲ ခ်က္ၾကိဳးကိုၿဖတ္တာ ၊ ခ်က္ၾကိဳးမေၿခာက္ခင္ အနာကေန၀င္တာမ်ားပါတယ္ ။ ေမြးၿပီး ၄ ရက္ကေန ၁၄ ရက္အတြင္းၿဖစ္ေပၚတက္ပါတယ္ ။

neonatal tetanus ေၾကာင္႔ေမြးကင္းစကေလးေတာင္႔တင္းေနပုံပါ ။

ကဲဒီေတာ႔ က်ေနာ္တို႔ၾကိဳတင္ကာကြယ္ၾကရေအာင္ ။
ကိုယ္၀န္ေဆာင္မိခင္ေတြအေနန႔ဲ ေမးခိုင္ေရာဂါကာကြယ္ေဆးထိုးရပါမယ္ ။
ကေလးေတြကေတာ႔ ဆုံဆို႔ ၊ ၾကက္ညွာ ၊ ပိုလီယို ၊ တီဘီ ၊ ေမးခို္င္ အစရွိသၿဖင္႔ ကာကြယ္ေဆးပံုမွန္ထိုးရပါမယ္ ။
က်ေနာ္တို႔ လူလတ္ပိုင္း အေနန႔ဲ ေမးခို္င္ေရာဂါကာကြယ္ေဆးကိုေတာ႔ အရင္က မထိုးဖူးသူေတြအေနန႔ဲ ပထမတစ္ခါ ထိုးၿပီး ၁ လၿခား ဒုတိယတၾကိမ္ ေနာက္တခါ ၆ လၾကာတ႔ဲအခါ တတိယတခါထိုးရပါမယ္ ။
၃ ခါထိုးၿပီးရင္ေတာ႔ ၁၀ ႏွစ္ကိုမွတခါထိုးဖို႔လိုအပ္ပါမယ္ ။ လတ္တေလာ ထိခိုက္ပြန္းပဲ႔ မိရင္လည္း Booster dose အေနန႔ဲ ထပ္ထိုးႏိုင္ပါတယ္ ။
ခႏၶာကိုယ္က ေမးခိုင္ေရာဂါကို ဘယ္ေလာက္ immunized ၿဖစ္လဲဆိုတာေပၚမူတည္ပါတယ္ ။
ပြန္းပဲ အနာတရၿဖစ္တ႔ဲ အခါ ဖုန္ေတြ သဲေတြန႔ဲ သိပ္ၿခင္းကိုလုံး၀ေရွာင္ရွားၿပီး ေရ ၊ ဒါမွမဟုတ္ ပိုးသတ္ေဆးန႔႔ဲ ေဆးရပါမယ္ ။

တကယ္လို႔ သံသယရွိလာလိုရွိရင္ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြန႔ဲ အခ်ိန္မွီၿပသရင္ အခ်ိန္မွီကုသမွဳေပးႏိုင္ပါတယ္ ။
ကုသပုံ အၾကမ္းဖ်င္းကေတာ႔ အာရုံေၾကာေတြမွာ ေပါင္းၿပီးသား ( already combined neurotoxin ) ေတြကို ဘာမွလုပ္လို႔ မရပါဘူး ။ free neurotoxin ေတြကိုေတာ႔ Human Tetanus Immune globulin ( TIG ) ေပးလို႕ရပါတယ္ ။ neuro toxin ေတြရဲ႕ source အနာရွိေနေသးရင္ အနာကို သန္႕စင္ေအာင္လုပ္ရပါမယ္ ။ လိုအပ္တ႔ဲ Antibiotic ေတြေပးရပါမယ္ ။ၾကြက္သားေတြ ေတာင္႔တင္းတာကို သက္သာေအာင္လိုအပ္တ႔ဲ ေဆး၀ါးေတြန႔ဲကုသရပါမယ္ ။ ( eg., Diazepam , propofol , dantrolene etc..) တကယ္လို႔ ၾကြက္သားေတြေတာင္႔တင္းမွဳေၾကာင္႔ အသက္ရွဳခက္ခဲလာရင္ စက္န႔ဲ အကူအသက္ရွဳႏိုင္ေအာင္ ( tracheostomy and mechanical ventilation ) ေဆာင္ရြက္ေပးရပါမယ္ ။ ဒီအေၿခအေနဆိုရင္ေတာ႔ အထူးၾကပ္မတ္ခန္းထဲမွာ ကုသေပးရပါမယ္။

ဒီေတာ႔ ေမးခိုင္ေရာဂါဟာ ကာကြယ္လုိ႔ရသလို သတိမထားပဲ ပြန္းတာပဲ႔တာေလးကို အမွတ္တမ႔ဲ ဂရုမၿပဳမိဘူးဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ အသက္အႏၲာရယ္ၿပဳႏိုင္တာမို႔ အားလုံးပဲေပါ႔ေပါ႔ဆဆ မေနသင္႔ဘူးလို႔တိုက္တြန္းလိုက္ရပါတယ္ ။

Smoking and Heart ေဆးလိပ္ႏွင္႔ ႏွလံုးေရာဂါ

Smoking and Heart ေဆးလိပ္ႏွင္႔ ႏွလံုးေရာဂါ

ေဆးလိ္ပ္ မေကာင္းေၾကာင္းေရး လြန္းလို႔ ေဆးလိပ္ ကုမၸဏီ ေတြက အျမင္ကပ္ ေနေလာက္ျပီ ထင္ပါတယ္။ ႏွစ္စဥ္ စက္တင္ဘာလ ၂၈ ရက္ေန႔ က ကမၻာ႔ႏွလံုး မ်ားေန႔ ျဖစ္ ပါတယ္။ ကမၻာ႔ ႏွလံုးေစာင္႔ေရွာက္ေရး အဖြဲ႔ၾကီးမွ ဦးစီးၿပီး ႏွစ္စဥ္ က်င္းပေနတဲ႔ ဒီေန႔မွာ တစ္ခုခုေရး ခ်င္တာနဲ႔ ေဆးလိပ္ မေကာင္းေၾကာင္း ကိုပဲေရးဖို႔ ဆံုးျဖတ္ လိုက္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္ ကမၻာ႔ႏွလံုး မ်ားေန႔ရဲ႔ ေဆာင္ပုဒ္ ကလည္း ႏွလံုး အႏၱရာယ္ သိရွိ ကာကြယ္ (Do you know your risk?) ဆုိေတာ႔ စာဖတ္သူ ေတြထဲ မွာ မသိ တဲ႔သူ သိေအာင္ သိျပီးသားသူ ပိုျပီး သတိထား မိေအာင္ ဒီေခါင္းစဥ္ ေလးကို ေရြးခ်ယ္လိုက္ ပါတယ္။


သိျပီးသားသူဆို တဲ႔ထဲ မွာဆရာ၀န္ေတြက ထိပ္ဆံုး ကပါ။ ကြၽန္ေတာ္ အခု စာသင္ ေနတဲ႔ေဆးရံု က ႏွလံုးအထူး ကု ေဆးရံုၾကီး တစ္ခုပါ။ Ward တစ္ခုထဲ မွာ အတူတူ အလုပ္လုပ္ ေနတဲ႔ လက္ေထာက္ ဆရာ၀န္ (၁၅) ေယာက္ခန္႔ ရွိပါတယ္။ သူတို႔ရဲ႔ DUTY COAT ထဲမွာ ေဆးလိပ္ ဘူး ကိုယ္စီ ရွိၾက ပါတယ္။ မနက္ပိုင္း လူနာၾကည္႔ခ်ိန္ ျပီးတာနဲ႔ smoking zone (ေဆးလိပ္ေသာက္ ရန္ သတ္မွတ္ ထားေသာေနရာ) ကို ေျပးၾက တာပါပဲ။ သူတို႔အတြက္ လူနာ ၾကည္႔ခ်ိန္ (၁)နာရီ ေလာက္ကို ခက္ခက္ခဲခဲ ျဖတ္ေက်ာ္ခဲ႔ ရပံုပါပဲ။ ေနာက္ ပါေမာကၡၾကီး။ သူကေတာ႔ ေန႔လည္းပိုင္း စာသင္ခန္းမွာ (၄၅) မိနစ္စာ သင္ျပီး တာနဲ႔ ေဆးလိပ္ေသာက္ နားခ်ိန္ ေပး ပါတယ္။ ေဆးလိပ္ တစ္လိပ္ကုန္မွ စာသင္ခန္း ကို ျပန္လာ ပါတယ္။ ဆရာ၀န္ေတြ ကိုယ္တိုင္ နစ္ကိုတင္း ရဲ႔ သားေကာင္ေတြ ျဖစ္ေန ၾကပါတယ္။

သာမန္ စာဖတ္ သူေတြကေတာ႔ ေဆးလိပ္နဲ႔ အသက္ရွဴ လမ္းေၾကာင္း ဆိုင္ရာ ေရာဂါေတြ ဆက္ႏြယ္ေန တယ္ ဆိုတဲ႔ အေၾကာင္း သိျပီး ၾကမွာပါ။ ႏွလံုး က်န္းမာေရးနဲ႔ ပက္သက္ရင္ေတာ႔ သိတဲ႔သူ နည္းပါ လိမ္႔မယ္ ငယ္ငယ္က ျမန္မာ့ ရုပ္ျမင္သံၾကား မွာ ပညာေပး ဇာတ္လမ္းတိုေလး ၾကည္႔ဖူး ပါတယ္။ က်န္းမာေရး ၀န္ၾကီး ဌာနကေတာ႔နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႔ တတ္နိဳင္သမွ် ပညာေပး ေနတာပါပဲ။

ႏွလံုးေရာဂါ ေတြျဖစ္ေစနိဳင္တဲ႔ အေျခခံ အေၾကာင္း အရင္းေတြထဲ မွာ ေဆးလိပ္ ေသာက္ျခင္းက အဓိက အခ်က္ တစ္ခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေန႔စဥ္ ေဆးလိပ္ ဘယ္ႏွစ္လိပ္ ေသာက္တယ္ ဆိုတဲ႔အခ်က္ က ႏွလံုးေရာဂါ ျဖစ္ပြား မွဳ အေပၚမွာ တိုက္ရိုက္ အက်ိဳး သက္ေရာက္ ပါတယ္။ မ်ားမ်ား ေသာက္ေလ ျဖစ္ဖို႔ အလားအလာ ပိုမ်ား ေလပါပဲ။ ေန႔စဥ္ ေဆးလိပ္ တစ္ဘူး ကုန္ေအာင္ ေသာက္တဲ႔ သူဟာ ေဆးလိပ္ လံုး၀ မေသာက္တဲ႔ သူနဲ႔ စာရင္ ႏွလံုး ေရာဂါ ျဖစ္နိဳင္ေျခ (၂) ဆ ပိုမ်ား ပါတယ္ ေဆးလိပ္လည္း ေသာက္တယ္ သေႏၶ တားေဆး ေတြလည္း သံုးစြဲတယ္ ဆိုတဲ႔ အမ်ိဳးသမီး ေတြ အတြက္ေတာ႔ ျဖစ္နိဳင္ေျခပို မ်ားပါတယ္။

ေဆးလိပ္ ေသာက္တယ္ ဆိုတဲ႔ ေခါင္းစဥ္ေအာက္မွာ တဆင္႔ခံ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း (secondhand smoke) လည္း ပါ၀င္ ပါတယ္။ ႏွစ္စဥ္ ႏွလံုးေရာဂါေၾကာင္႕ ေသဆံုးသူ ၃၅၀၀၀ ခန္႔ဟာ ဒီလို တဆင္႔ခံ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း ႏွင္႔ တိုက္ရိုက္ ဆက္စပ္ ေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

ေဆးလိပ္ ႏွင္႔ ႏွလံုးေရာဂါ ဘယ္လို ဆက္စပ္ ေနသလဲ ?

ေဆးလိပ္မွာ အဓိကပါ၀င္တဲ႔ နီကိုတင္းဓါတ္က
1. ႏွလံုး အတြက္ လိုအပ္တဲ႔ ေအာက္ဆီဂ်င္ ရရွိမွဳ ကို နည္းပါးေစ ပါတယ္။
2. ေသြးဖိအားကို မ်ားေစျပီး ႏွလံုးခံုနွဳန္းကို ျမန္ေစပါတယ္။
3. ေသြးခဲေအာင္ အားေပး ပါတယ္။
4. ႏွလံုး ေသြးေၾကာ အပါအ၀င္ ေသြးေၾကာအားလံုး၏ နံရံမွ ဆဲလ္မ်ားကို ထိခိုက္ ပ်က္စီး ေစပါတယ္။


ေဆးလိ္ပ္ျဖတ္ျခင္း၏ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ား
1. အသက္ကို ရွည္ေစပါတယ္။
2. ႏွလံုးေရာဂါ၊ ေသြးတိုးေရာဂါ ႏွင္႔ ကင္ဆာေရာဂါ မ်ားျဖစ္ပြားနိဳင္ေျခ ကို ေလ်ာ႔နည္း ေစပါတယ္။
3. ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း၊ လည္ေခ်ာင္း နာျခင္းမ်ား ကင္ေ၀းျပီး အေမာအပန္း ခံနိဳင္လာပါတယ္။
4. အသား အေရ တြန္႔ျခင္း၊ အရြယ္မတိုင္ခင္ အိုမင္း ရင္႔ေရာ္ျခင္း ကို ကာကြယ္ ေပးျပီး ႏုပ်ိဳေစပါတယ္။
5. အရသာခံ ျခင္း၊ အနံ႔ခံျခင္း စတဲ႔ အာရံုမ်ား ကို တိုးတက္ေစပါတယ္။
6. ေငြေၾကး အကုန္အက် သက္သာပါတယ္။
7. ေဆးလိပ္ေငြ႔ ကင္းစင္တဲ႔ ေပ်ာ္စရာ မိသားစုေလး ကို ပိုင္ဆိုင္နိဳင္ပါတယ္။


ေဆးလိပ္ ဘယ္လို ျဖတ္ၾကမလဲ ?

ေဆးလိပ္ မေကာင္းေၾကာင္း လည္းေျပာျပီးျပီ။ ေဆးလိပ္မေသာက္ရင္ ဘာေတြေကာင္းမယ္ ဆိုတာလည္း ေျပာျပီးျပီ။ ေဆးလိပ္ဘယ္လို ျဖတ္ရမလဲ ဆိုတဲ႔ ေမးခြန္းေတြကို ခဏခဏ အေမးခံရ ဖူးပါတယ္။ ေဆးလိပ္ ျဖတ္တယ္ဆိုတာ ဆရာ ေျပာသေလာက္ မလြယ္ပါဘူး ဆိုတဲ႔ သူေတြ လည္း ၾကံဳဖူးပါတယ္။ မလြယ္ဘူး ဆိုတာ ကိုယ္တိုင္ မေသာက္ေပမယ္႔ ရိ္ပ္စား မိပါတယ္။ သို႔ေပမယ္႔လည္း မိမိ ေကာင္းက်ိဳး၊ မိသားစု ေကာင္းက်ိဳး ေရွ႔ရွဴျပီး ၾကိဳးစား သင္႔ပါတယ္။

ေဆးလိပ္ျဖတ္မယ္ လို႔ ဆံုးျဖတ္တဲ႔ အခါမွာ မိမိကိုယ္တိုင္ က ျပတ္သားဖို႔ လိုပါတယ္။ လိုလိုခ်င္ခ်င္ ရွိရပါမယ္။ ရည္းစားက ျဖတ္ခိုင္းလို႔ ဆိုတာထက္ မိမိကို္ယ္တိုင္ မေသာက္သင္႔ ေတာ႔ဘူး၊ ျဖတ္ကို ျဖတ္ရမယ္ ဆိုတာမ်ိဳး ျဖစ္သင္႔ ပါတယ္။ ပထမဆံုး လုပ္ရမွာ က ေဆးလိပ္ ျဖတ္မယ္႔ေန႔ကို ေရြးရပါမယ္။ ဒီေန႔ ျဖတ္ရမယ္လို႔ မဆိုလို ပါဘူး။ ဥပမာ ေအာက္တိုဘာ ၁၅ ရက္ေန႔ ေဆးလိပ္ျဖတ္မည္ ဆိုတာမ်ိဳးေပါ႔။ ရက္ေရြးျပီးရင္ တိတိက်က် လုပ္ရ ပါမယ္။ ဘာအေၾကာင္းနဲ႔ မွ ရက္ ေနာက္ဆုတ္ သြားတာမ်ိဳး မျဖစ္သင္႔ ပါဘူး။
1. ဘာေၾကာင္႔ ေဆးလိပ္ျဖတ္ဖို႔ ေရြးခ်ယ္ခဲ႔တယ္ ဆိုတာ ေရးသားျပီး ေန႔စဥ္ ျပန္ျပန္ ဖတ္ပါ။ ဥပမာ ေဆးလိပ္ရဲ႔ ဆိုးက်ိဳး ေတြကို ေရးခ်ျပီး ေန႔စဥ္ ျပန္ သတိရေအာင္ ဖတ္ပါ။

2. ဘာလို႕ အခ်ိန္ေတြ မွာေဆးလိပ္ ေသာက္တယ္၊ ဘာေၾကာင္႔ ေဆး လိပ္ေသာက္တယ္၊ ေဆးလိပ္ ေသာက္တဲ႔ အခ်ိန္ေတြမွာ ဘာေတြ လုပ္ေနတယ္ ဆိုတာကို စာရြက္နဲ႔ ေရးခ်ျပီး မိမိ ေဆးလိပ္ ေသာက္ရ ျခင္း အေၾကာင္းအရင္း ကို ဆန္းစစ္ပါ။

3. လံုး၀ အျပီးအပိုင္ မျဖတ္ခင္ ေသာက္ေနက် အခ်ိန္ေတြမွာ မေသာက္ဘဲ ေနၾကည္႔ပါ။ ဥပမာ အလုပ္နားခ်ိန္၊ ညစာ စားျပီခ်ိန္။

4. ေဆးလိပ္ ေသာက္ခ်င္ စိတ္ေပးလာရင္ တစ္ခုခုလုပ္ဖို႔ စာရင္း ျပဳစုထားပါ၊ ဥပမာ ပီေက၀ါးမယ္။ ေရကူးမယ္။

5. Chantix and Wellbutrin ကဲ႔သို႔ေဆးလိပ္ ျဖတ္ေဆးမ်ား၊ နစ္ကိုတင္း Gum မ်ား ကိုလည္းသံုးစြဲနိဳင္ပါတယ္ နီးစပ္ရာ ဆရာ၀န္ ႏွင္႔ တိုင္ပင္ သံုးစြဲ ရပါမယ္။


အေနာက္ နိဳင္ငံေတြ မွာေတာ႔ ေဆးလိပ္ ျဖတ္သူေတြ စုစည္း ထားတဲ႔ အသင္းအဖြဲ႔ ေတြရွိပါတယ္။ အေတြ႔အၾကံဳ ဖလွယ္ျခင္း အၾကံဉာဏ္ ရယူျခင္းမ်ား ျဖင္႔ အက်ိဳး ရွိေစ ပါတယ္။

ေဆးလိပ္ ျဖတ္ျပီ ဆိုတာနဲ႔ ေနာက္အေရး ၾကီးတဲ႔အခ်က္ က ျပန္မေသာက္ ျဖစ္ေအာင္ ထိန္းနိဳင္ဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒီအတြက္ ေအာက္ပါ အခ်က္ေလး မ်ားကို ဂရုစိုက္ျပီးလိုက္နာသင္႔ပါတယ္။
1. ေဆးလိပ္၊ မီးျခစ္၊ ေဆးလိပ္ျပာခြက္ စတာေတြကို လံုး၀ စြန္႔ပစ္လိုက္ပါ။
2. အနီး ပတ္၀န္းက်င္မွာ ေဆးလိပ္ မေသာက္ဖို႔ သူငယ္ခ်င္းေတြ ကို ေျပာပါ။ တားျမစ္ပါ။
3. ေဆးလိပ္ကို သတိရတိုင္း မိမိ က်န္မာေရး ေကာင္းမြန္ လာမွာကို ေတြးျပီး ေျဖသိမ္႔ပါ။
4. ေဆးလိပ္ ေသာက္ခ်င္စိတ္ ျဖစ္ လာတဲ႔အခါ အသက္ျပင္းျပင္း ရွဴျပီး(၁၀) စကၠန္႔ခန္႔ ေအာင္႔ထားပါ။ ေျဖးညွင္းစြာ ရွဴထုတ္ပါ။ ေဆးလိပ္ ေသာက္ခ်င္စိတ္ ေပ်ာက္တဲ႔ အထိ အၾကိမ္ၾကိမ္ ျပန္လုပ္ပါ။
5. လက္ကို မအားေအာင္ တစ္ခုခု လုပ္ေနပါ။ ဥပမာ … ခဲတံျဖင္႔ ကစားေနပါ။
6. ေဆးလိပ္နဲ႔ ပက္သက္ ေနတဲ႔ မိမိရဲ႔ လူေနမွဳ ပံုစံကိုျပင္ပါ။ လမ္းေလွ်ာက္၊ ေရကူး ေလ႔က်င္႔ခန္းမ်ား လုပ္ပါ။
7. ပီကယ္ ၀ါးပါ။ ေဆးလိပ္ အစားထိုး အစားအစာကို သတိထား ေရြးခ်ယ္ပါ။ သၾကားဓါတ္ မမ်ားပါေစႏွင္႔။
8. ေရမ်ားမ်ား ေသာက္ပါ။ အရက္ႏွင္႔ ကဖင္းဓါတ္ ပါေသာ အခ်ိဳရည္မ်ားကိုေရွာင္ပါ။


ေဆးလိပ္ျဖတ္ လကၡဏာမ်ား

ေဆးလိပ္မွာ ပါတဲ နစ္ကိုတင္း ဓါတ္ေၾကာင္႔ ေဆးလိပ္ ျဖတ္စမွာ ခႏၶာကိုယ္ က ေဆးလိပ္ ေတာင္းတတ္ ပါတယ္။ ဂဏွာမျငိမ္ျခင္း၊ စိတ္တို လြယ္ျခင္း၊ ဗိုက္ဆာျခင္း၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ ေခြၽးေစးမ်ား ထြက္ျခင္း၊ အိပ္မေပ်ာ္ျခင္း စတဲ႔ ေ၀ဒနာေတြ ကို ခံစား ရနိဳင္ ပါတယ္။ ဒီကာလမွာ ေတာင႔္ခံနိဳင္ေအာင္ ၾကိဳးစား ရပါမယ္။ မိသားစု၀င္ ေတြ က လည္း စာနာ ေဖးမ ျပီး ကူညီ ေပးရ ပါမယ္။ ဒီလကၡဏာေတြ ဟာ သာမန္ အားျဖင္႔ (၂) ပတ္ အတြင္း ေပ်ာက္ကင္း သြားနိဳင္ ပါတယ္။ ေဆးလိပ္ ျဖတ္တာ (၁၅) ႏွစ္ၾကာျပီ ဆို ရင္ေတာ႔ ႏွလံုးေရာဂါရ နိဳင္ေျခ ဟာ သာမန္လူေတြနဲ႔ အတူတူ ျပန္ျဖစ္ သြားပါမယ္။

သင္ကိုယ္တိုင္ ႏွင္႔ သင္႔ မိသားစု၀င္ ေတြ ေဆးလိပ္ အႏၱရာယ္မွ ကင္းေ၀း နိဳင္ၾကပါေစ။

အူအတက္ေရာင္ၿခင္း ( Appendicitis )

က်ေနာ္တို႔ အလုပ္သင္ဆရာ၀န္ဘ၀ ကတည္းက ခြဲစိတ္ေဆာင္မွာ ဂ်ဴတီက်ၿပီဆိုရင္ ညဘက္္အေရးေပၚ ခြ႔ဲစိတ္ခန္း၀င္ရတ႔ဲ အဓိကအေၾကာင္းက ေတာ႔ အူအတက္ေရာင္တာပါပဲ ။
ညဘက္ဆုိေတာ႔ ဂ်ဴတီက်တ႔ဲ ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ (Surgeon) ၁ ေယာက္္ရယ္ ၊ ေဟာက္စ္ဆာဂ်င္ (House Surgeon) ၁-၂ ေယာက္ပဲရွိတာမို႔လို႔ ခြဲခန္းမွာ ဆာဂ်င္ကို ကုူဖုိ႔ အဆင္ေၿပရင္ Surgeon ရဲ႕ၾကီးၾကပ္မွဳန႔ဲ ကိုယ္တိုင္ခြဲစိတ္ဖို႔ အခြင္႔အေရးပါပဲ ။
အူအတက္ေရာင္လို႔ ေဆးရုံေရာက္လာၿပီဆိုရင္ ေသခ်ာေအာင္စမ္းသပ္စစ္ေဆးမွဴၿပဳလုပ္ၿပီးတာန႔ဲ ခြဲဖို႔ၿပင္ဆင္ၿပီး ခြဲလိုက္ပါတယ္ ။ သာမန္ဆိုရင္ေတာ႔ နာရီ၀က္ ၄၅ မိနစ္ေလာက္ဆိုရင္ ဗိုက္ၿပန္ပိတ္ၿပီးပါၿပီ ။
ဆာဂ်င္ရဲဲ႕ က်ြမ္းက်င္မွဴရယ္ လူနာရဲ႕ အူအတက္ေရာင္ေနတ႔ဲ အေၿခအေန ၊ အၿခားအေနအထားေပၚမူတည္ပါတယ္ ။
ဘာလို႔ခ်က္ခ်င္းခြဲရလဲဆိုေတာ႔ ေယာင္ေနတ႔ဲ အူအတက္ေပါက္မသြားေအာင္ ၊ တၿခားေနာက္ဆက္တြဲၿပသနာေတြမ၀င္ခင္ ေစာေစာစီးစီး အခ်ိန္မွီခြဲ ႏိုင္ရင္ ရလာဒ္ေကာင္းလို႔ပါ ။

က်ေနာ္တို႔ပတ္၀န္းက်င္အရပ္ထဲမွာ အူအတက္ေရာင္တာကို ၾကားဖူးတ႔ဲသူေတြေရာ ၊ ကိုယ္တိုင္ၿဖစ္ဖူးတ႔ဲသူေတြရွိမွာပါ ။
အခု အူအတက္ေရာင္တယ္ဆိုတာ ဘာလဲဆိုတာ ေသေသခ်ာခ်ာသိေအာင္ ေဆြးေႏြးၾကရေအာင္ …

အူအတက္ (Appendix ) ဆိုတာက အူေသး (small intestine ) န႔ဲ အူမၾကီး (Large Intestine ) ဆက္တ႔ဲေနရာနားက အူမၾကီးဆီကထြက္လာတ႔ဲ တစ္ဖက္ပိတ္ၿပြန္လိုမ်ိဳးအတက္ေလးတစ္ခုပါ ။
၀မ္းဗိုက္ရဲ႕ ညာဘက္ေအာက္ပိုင္းမွာရွိပါတယ္ ။



အူအတက္ေရာင္ရၿခင္းရဲ႕ အဓိက အေၾကာင္းအရင္းကေတာ႔ တစ္ဖက္ပိတ္ၿပြန္ပုံစံေလးၿဖစ္တ႔ဲ အူအတက္ေလးထဲကို တစ္စုံတစ္ခု ( ဥပမာ ။ အစာအစိတ္အပိုင္း ၊ မစင္ ) ၀င္သြားရာက စပါတယ္ ။
အူအတက္ထဲကို ေရာက္ေနတ႔ဲ အစိတ္အပိုင္းေလးက တစ္ဖက္ပိတ္ၿဖစ္ေနတ႔ဲ အူအတက္ထဲက ေနၿပန္ထြက္ဖို႔ခက္ၿပီး အ၀မွာပိတ္ေနတက္ပါတယ္ ။ အရြယ္အစားေပၚမူတည္ပါတယ္ ။
အူအတက္ရဲ႕ နံရံေတြက လွဳံေဆာ္ခံရၿပီး အရည္ေတြစစ္ထုတ္လာပါတယ္ ။
အဲဒီအခါ အူအတက္က ပိုၿပီးေဖာင္းလာၿပီး ဖိအားတက္လာၿပီး နံရံေတြကတင္းလာပါတယ္ ။ ေယာင္လာပါတယ္ ။
အူအတက္ကို ေထာက္ပံတ႔ဲ ေသြးေၾကာေလးေတြကေသြးမစီးႏိုင္ေတာ႔ပါဘူး ။
အစာလမ္းေၾကာင္းအူထဲမွာရွိတ႔ဲ ေရာဂါပိုးေတြက အူအတက္ေရာင္တာကို ပိုဆိုးေစပါတယ္ ။ ေနာက္ပိုင္းအူအတက္ကိုေသြးမေရာက္ေတာ႔ပဲ ပုပ္လာပါတယ္ ။
This image has been resized. Click this bar to view the full image. The original image is sized 654x480 and weights 47KB.


အဓိကခံစားရတာကေတာ႔ ဗိုက္နာတာပါပဲ ။
စ စနာတုန္းက ခ်က္တ၀ိုက္ ၀မ္းဗိုက္အလယ္ေလာက္ကေနစနာၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ႔ ညာဘက္ေအာက္ပိုင္းကနာပါမယ္ ။
တၿခားေရာဂါလက္ခဏာေတြ အေနန႔ဲ ေတြ႔ရတက္တာကေတာ႔
အစားအေသာက္ပ်က္ၿခင္း
မူးေ၀ၿခင္း
ပ်ိဳ႕အန္ၿခင္း ၊ အန္ၿခင္း
၀မ္းခ်ဳပ္ ၊ ၀မ္းေလ်ွာၿခင္း
အဖ်ားတက္လာၿခင္း တို႔ၿဖစ္တက္ပါတယ္ ။

မ်ားေသာအားၿဖင္႔ ၀မ္းဗိုက္ကိုစမ္းသပ္ၿပီး အူအတက္ေရာင္ေရာဂါကို စမ္းသပ္ႏိုင္ပါတယ္ ။
ဒါေပမယ္႔ ဗိုက္ေအာင္႔တက္တ႔ဲ တၿခားေရာဂါေတြရွိေသးတာမို႔ ေရာဂါနာမည္တပ္တာမမွားဖို႔ သတိထားရပါတယ္ ။
အၾကမ္းဖ်ဥ္းကေတာ႔ ဗိုက္ညာဘက္ေအာက္ပိုင္းကို လက္န႔ဲ ဖိလိုက္ရင္နာၿပီး လက္ၿပန္ရုတ္လိုက္တ႔ဲ အခါက်ရင္လဲ ထပ္နာတ႔ဲ ပုံစံမ်ိဳးေတြပါ ။
တၿခားစမ္းသပ္ ရတာေတြလဲ ရွိပါေသးတယ္ ။
စမ္းသပ္ပုံေတြကိုေတာ႔ ဒီေနရာမွာ အေသးစိတ္မေရးေတာ႔ပါဘူး ။
အဓိကကေတာ႔ အူအတက္ေရာင္တာကို အခ်ိန္မွွီ သိရွိၿပီး ခြဲစိတ္ႏိုင္ဖို႔ပါပဲ ။

ကုသတာကေတာ႔ ပါးစပ္ကေန ဘာမွမေသာက္ ၊ မစားပဲ ခြဲစိတ္ဖို႔ၿပင္ဆင္ပါမယ္ ။
ေသြးေၾကာထဲကေန အစြမ္းထက္တ႔ဲ ပိုးသတ္ေဆးေတြေပးပါမယ္ ။
အားလုံးအဆင္သင္႔ၿဖစ္ရင္ ေရာင္ေနတ႔ဲ အူအတက္ကို ခြဲစိတ္ၿပီး ၿဖတ္ထုတ္လိုက္တာပါ ။
ေမ႔ေဆးအေနန႔ဲ ခါးကေန ထုံေဆးထိုးၿပီးခြဲစိတ္တာမ်ားပါတယ္ ။
ညာဘက္၀မ္းဗိုက္ေအာက္ပိုင္းကို ၃ - ၄ လက္မေလာက္ခြဲၿပီး အူအတက္ကိုခြဲစိတ္ႏိုင္သလို (appendicetomy ) ၊ ဗိုက္ကို အေပါက္ေလးေတြေဖာက္ၿပီး မွန္ေၿပာင္းထည္႔ၿပီးလဲ ခြဲစိတ္ႏိုင္ပါတယ္ ( laparoscopic appendicetomy ) ။

အူအတက္ေရာင္ၿခင္းရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲၿပသနာမ်ား
အခ်ိန္မွီ မသိလို႔ မကုႏိုင္ဘူးဆုိရင္ အူအတက္မွာၿပည္တည္ႏိုင္ပါတယ္ ( appendicular abscess )။
အဆိုးဆုံးကေတာ႔ ေရာင္ေနတ႔ဲ အူအတက္ေပါက္သြားၿပီး ေရာဂါပိုးမႊားေတြ ၀မ္းဗိုက္အႏွံပ်ံႏွံကုန္တာပါပဲ (severe peritonitis ) ။
အခ်ိန္ၾကာလာတာန႔ဲအမ်ွ ေသြးထဲကေနၿပီးေတာ႔လဲ တစ္ကိုယ္လုံးကိုပ်ံႏွံႏိုင္ပါတယ္ ( septicaemia ) ။
အဲဒီအခ်ိန္က်ရင္ကုသရခက္ခဲၿပီး အသက္န႔ဲလုၿပီး ခြဲစိတ္ကုသရတဲ႔အေၿခအေနမ်ိဳးၿဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္ ။
ပုံမွန္အားၿဖင္႔ေတာ႔ အူအတက္ေရာင္ေရာဂါဆိုတာဟာ အခ်ိန္မွီသိရွိကုသႏိုင္ရင္ စိုးရိမ္စရာမရွိပါဘူး ။

က်ေနာ္ ဒီေဆာင္းပါးေလးက ေၿပာခ်င္တာက အူအတက္ေရာင္တာက အေရးေပၚကုသမွဳလိုအပ္တ႔ဲေရာဂါပါ ။
အူအတက္ေရာင္ရင္ အမ်ားအားၿဖင္႔ ၀မ္းဗိုက္ညာဘက္ေအာက္ပိုင္းက နာတက္ပါတယ္ ။
ဗိုက္နာတ႔ဲ အေၾကာင္းေတြအမ်ားၾကီးရွိတာေၾကာင္႔လဲ ဗိုက္နာတာန႔ဲ အစိုးရိမ္မလြန္ေစခ်င္ပါဘူး ။
ဒါေပမယ္႔ သံသယရွိလာရင္ေတာ႔ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြန႔ဲ အခိိ်န္မွီၿပသဖို႔လုိအပ္ပါတယ္ ။
ဒါမွသာလိုအပ္တ႔ဲ စမ္းသပ္မွဴေတြၿပဳလုပ္ၿပီး ေသခ်ာရင္ထိေရာက္တ႔ဲ ကုသမွဳေတြအခိ်န္မွီခံယူႏိုင္မွာပါ ။ ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဳးေတြကို ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္ ။
ဘယ္အခိ်န္မွာၿဖစ္မယ္ ၊ ဘယ္သူ႕မွာၿဖစ္မယ္ဆိုတာ ၊ ဘယ္သူမွမေၿပာႏိုင္ပါဘူး ။
အဲဒီေတာ႔ ၾကံဳလာခ႔ဲရင္ နီးစပ္ရာ ေဆးမီးတိုေတြန႔ဲ တန္ဖိုးရွိတ႔ဲ အခ်ိန္ေတြအကုန္မခံၾကဖို႔ အခိ်န္မီွ ေဆးရုံေဆးခန္းၿပၾကဖို႔ ဒီေနရာကေနတိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္ ။

Dr. Zero

အစာအိမ္ေရာင္ၿခင္း ( Gastritis )

က်ေနာ္တို႔ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား တခါတေလ ဗိုက္ေအာင္႔ဖူးၾကမွာပါ ။
ဗိုက္ေအာင္႔ေစတ႔ဲ အေၾကာင္းအရာေတြ အမ်ားၾကီးရွိပါတယ္ ။
က်ေနာ္ဒီေန႔ေရးမယ္႔ အစာအိမ္ေရာင္တာေၾကာင္႔ ဗိုက္ေအာင္႔တာလဲ တစ္ခုအပါအ၀င္ေပါ႕ ။
ဒါေပမယ္႔ ဒီေဆာင္းပါးေလးကိုဖတ္ၿပီး ဗိုက္ေအာင္႔တိုင္း ကိုယ္႕မွာ အစာအိမ္ေရာင္ေနၿပီ ၊ အစာအိမ္မွာအနာၿဖစ္ေနၿပီလို႔ စိတ္ထဲက မွတ္ထင္မသြားေစခ်င္ပါဘူး ။
တခါတေလ အစားအေသာက္မွားတ႔ဲအခါ ၊ အစာမေၾကၿဖစ္တ႔ဲအခါ သာမန္ဗိုက္ေအာင္႔ ဗိုက္နာတာမ်ိဳး ၿဖစ္တက္ပါတယ္ ။


အစာအိမ္ဆိုတာ

က်ေနာ္တို႔ ပါးစပ္ကေန သြားန႔ဲ၀ါးၿပီးစားလိုက္တ႔ဲ အစားအစာေတြဟာ တကယ္ေတာ႔ မေၾကညက္ေသးပါဘူး ။
အပိုင္းေသးေသးေလးေတြ ၿဖစ္ေအာင္ မ်ိဳခ်လို႔ရေအာင္ ကိုက္ေခ်လိုက္တ႔ဲသေဘာပါပဲ ။ မ်ိဳခ်လိုက္တ႔ဲ အစာေတြအားလုံးဟာ အစာေရမ်ိဳကေနတဆင္႔ အစာအိမ္ထဲကိုေရာက္သြားပါတယ္ ။
အစာအိမ္ထဲမွာ စားလိုက္တ႔ဲအစာေတြစုေနၿပီး အစာေခ်တ႔ဲအလုပ္ကိုလုပ္ၿပီးမွ တၿဖည္းၿဖည္းၿခင္း အူေတြကို ဆက္လက္ပို႔ေဆာင္ပါတယ္ ။
အစာအိမ္မွာ ေခ်ဖ်က္စရာ ခံတြင္းထဲမွာလို မာေက်ာတ႔ဲသြားေတြမရွိပါဘူး ။
ဒါေပမယ္႔ အစာအိမ္ကေန အက္ဆစ္ဓာတ္ ( Hydrocloric Acid ) န႔ဲ တၿခားအင္ဇိုင္းေတြကို စစ္ထုတ္ၿပီး စားထားတ႔ဲ အစားအစာေတြကို ေခ်ဖ်က္ပါတယ္ ။
အစာအိမ္ရဲ႕ အက္ဆစ္ဓာတ္က pH 1-2 ၾကားမွာရွိပါတယ္ ။
တစ္ရက္တစ္ရက္ကို အစာအိမ္ကေန ထုတ္တ႔ဲ အက္ဆစ္ပမာဏဟာ ၂.၅ - ၃ လီတာေလာက္ရွိပါတယ္ ။
အစာအိမ္ဟာ အစာေတြကို ေခ်ဖ်က္ေပးသလို အစာအဟာရအခ်ိဳ႕ကိုလည္း စုပ္ယူပါေသးတယ္ ။
pH 1 , pH 2 ဆိုတ႔ဲ အက္ဆစ္ၿပင္းအားက ေတာ္ေတာ္ကိုၿပင္းပါတယ္ ။
အစာအိမ္ထဲမွာ ရွိတ႔ဲ ဒီအက္ဆစ္ဓာတ္ေတြဟာ အစာအိမ္နံရံကို ၿပန္ၿပီးမတိုက္စားႏိုင္ေအာင္ အစာအိမ္နံရံက အေၿမွးပါးကေန အခ်ြဲ ( Mucus ) တမ်ိဳးကိုထုတ္ၿပီး ကာကြယ္ထားပါတယ္ ။
အေၾကာင္းတစ္ခုခုေၾကာင္႔ မ်ွေခ်ပ်က္ၿပီး အက္ဆစ္ကအစာအိမ္နံရံကိုတိုက္စားမယ္ဆိုရင္
• အစာအိမ္နံရံက အေၿမးပါးေရာင္တာေတြ ( Gastritis ) ၊
• အစာအိမ္အနာၿဖစ္တာ (Gastric Ulcer ) ၊
• အစာအိမ္ေသြးၾကာေပါက္တာ ၊ အစာအိမ္ေပါက္တာ ( Gastric Perforation ) ၊
• ၾကာလာရင္ အစာအိမ္ကင္ဆာၿဖစ္တာ ( Gastric Cancer ) ေတြၿဖစ္ႏိုင္ပါတယ္ ။

အစာအိမ္ေရာင္ေစတ႔ဲ အေၾကာင္းေတြ
• အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြေၾကာင္႔ အစာအိမ္ေရာင္တက္ပါတယ္ ။
အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြက အစာအိမ္နံရံက အခ်ြဲအက်ိထုတ္လုပ္မွဳကိုနည္းပါးေစတာေၾကာင္႔ အက္ဆစ္ေတြက အစာအိမ္နံရံကိုတိုက္စားေစပါတယ္ ။
အထူးသၿဖင္႔ အစာမရွိပဲ အက္စပရင္တို႔လို႔ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးအၿပင္းစားေတြကို အစာမရွိပဲ လုံး၀ မေသာက္သုံးရပါဘူး ။
အၿခားအကိုက္ခဲေပ်ာက္ေဆးေတြ ၊ အဖ်ားက်ေဆးေတြကို မိမိသေဘာန႔ဲ မိမိ အလြန္အက်ြံမေသာက္သုံးသင္႕႔ပါဘူး ။
• အရက္ အလြန္အက်ြံေသာက္သုံးၿခင္း
• စိတ္ဖိစီးမွဳမ်ားၿခင္း
စိတ္ဖိစီးမွဳ ( Stress ) ေၾကာင္႔ အစာအိမ္က အက္ဆစ္ဓာတ္ပိုမိုထုတ္လုပ္ေစပါတယ္ ။
• H. Pylori ဘက္တီးရီးယား
ဒီဘက္တီးရီးယားက အစာအိမ္နံရံရဲ႕ အခ်ြဲကိုေၿပာင္းလဲေစၿပီး အက္ဆစ္ဓာတ္ေၾကာင္႔ အစာအိမ္ေရာင္ေစဖို႔ အခြင္႔အလမ္းမ်ားေစပါတယ္ ။

အစာအိမ္ေရာင္တာရဲ႕ လကၡဏာမ်ား
• ဗိုက္ေအာင္႔ ၊ ဗိုက္နာၿခင္း ( အထူးသၿဖင္႔ ရင္ညြန္႔ေအာက္က ေအာင္႔တက္ပါတယ္ )
• အစာစားလိုက္ရင္သက္သာသြားတက္ပါတယ္ ။
• အစာမေၾက ၊ ရင္ၿပည္႔ရင္ကယ္ၿဖစ္ၿခင္း
• ပ်ိဳ႕အန္ၿခင္း
• ေလခ်ဥ္တက္ၿခင္း
• အစာစားခ်င္စိတ္မရွိၿခင္း
စတာေတြၿဖစ္တက္ပါတယ္ ။

ေဆးကုသၿခင္း
ေဆးကုသတာန႔ဲ ပတ္သတ္လို႔ အစာအိမ္ထဲက အက္ဆစ္ၿပင္းအားကို ေလ်ာ႕ခ်ေပးမယ္႕ ( Antacid ) လုိေဆးေတြ ၊ အက္ဆစ္ထြက္တာကို ေလ်ာ႕နည္းေစတ႔ဲ ၊ ရပ္တန္႕ေစတ႔ဲေဆးေတြ န႔ဲ ဆရာ၀န္က လိုအပ္သလို ကုသေပးပါလိမ္႕မယ္ ။
လိုအပ္ရင္ H. Pylori ဘက္တီးရီးယားပိုးကိုသတ္ဖို႕ အတြက္ လိုအပ္တ႔ဲ ပဋိဇီ၀ေဆးေတြပါ အစာအိမ္ေရာင္တာအတြက္ထည္႔သြင္းကုသဖို႔လိုအပ္ပါတယ္ ။
လူနာအေနန႔ဲ Digene , Gelmag , Kremil S , အစရွိသၿဖင္႔ ဗိုက္ေအာင္႔ဗိုက္နာအတြက္ Antacid ေသာက္ေဆးေတြန႔ဲ ရင္းႏွီးၿပီးသားၿဖစ္မွာပါ ။
Cemetidine , Omeprazole တို႔လို Acid Inhibitor ေတြကေတာ႔ ဆရာ၀န္ညႊန္ၾကားေပးပါလိမ္႕မယ္ ။

အေရးၾကီးတာက လူနာက ေဆးမွန္မွန္ေသာက္ဖို႔အၿပင္ အေနအထိုင္အစားအေသာက္ဆင္ၿခင္ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္ ။
အစာအိမ္ေရာင္ေရာဂါရွိတ႔ဲ လုူနာအတြက္
• အရက္ ၊ ေဆးလိပ္ ေရွာင္ၾကဥ္ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္ ။
• စပ္တ႔ဲ အစားအစာေတြ ၊ မာတ႔ဲအစားအစာ ေရွာင္ရပါမယ္ ။
• အစာေပ်ာ႕ေပ်ာ႕ကိုစားဖို႔ လိုအပ္ပါမယ္ ။
• အခ်ိန္မွန္မွန္အစားစားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္ ။
• စိတ္ဖိစီးမွဳမ်ားေနရင္ ေလ်ာ႕ခ်ရပါမယ္ ။
• ဖ်ားနာကိုက္ခဲေပ်ာက္ေဆးေတြ ေသာက္မယ္ဆို အထူးသတိထားရပါမယ္ ။
( မိမိသေဘာန႔ဲ မိမိ မေသာက္သုံးသင္႔ပါဘူး )

ေဆးလဲ မွန္မွန္ေသာက္တယ္ ၊ လိုအပ္တ႔ဲ ညႊန္ၾကားခ်က္ေတြကိုလိုက္နာမယ္ဆိုရင္ အစာအိမ္ေရာင္တာဟာ မၾကာခင္ေပ်ာက္ကင္းသြားမွာပါ ။
ဗိုက္ေအာင္႔လိုက္ ၊ ေဆးေသာက္လိုက္ ၊ သက္သာသြားလိုက္ ၊ ၿဖစ္သလိုေနလိုက္ ၊ ဗိုက္ၿပန္ေအာင္႔လိုက္န႔ဲ သံသရာလည္ေနတ႔ဲသူေတြရွိပါတယ္ ။
တခဏာတာ အစာအိမ္ေရာင္တာက ၿပသနာမၾကီးေပမယ္႔ ဂရုမစိုက္လို႔ ၿဖစ္လိုက္ေပ်ာက္လိုက္န႔ဲ တာရွည္ အစာအိမ္ေရာင္တယ္ဆိုရင္ ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဳးေတြ၀င္လာႏိုင္ပါတယ္ ။
အစာအိမ္နံရံေရာင္တာကေန အနာၿဖစ္တာ ၊ ေသြးေၾကာေပါက္သြားတာ ၊ ကင္ဆာအၿဖစ္ေၿပာင္းလဲသြားတက္တာေတြဟာ အသက္အႏၲရာယ္ကို ထိခိုက္ႏိုင္ပါတယ္ ။
ဒါေၾကာင္႔မို႔
ဗိုက္ေအာင္႔ ၊ ဗိုက္နာ အစာအိမ္ေရာဂါမၿဖစ္ခ်င္ရင္
• အစာကို အခ်ိန္မွန္မွန္စားပါ ။
• အဆာမခံပါန႔ဲ ။
• ပူလြန္း ၊ စပ္လြန္းတာေတြ မစားပါန႔ဲ ။
• ေဆးလိပ္ ၊ အရက္ေရွာင္ပါ ။
• စိတ္ဖိစီးမွဳ သိပ္မမ်ားပါန႔ဲ ။
တကယ္လို႕မ်ား အစာအိမ္ေရာဂါရွိေနခဲ႔တယ္ဆိုရင္ ဆရာ၀န္န႔ဲ စနစ္တက် ကုသမွဳခံယူပါ ။
ေဆးကုသမွဳခံယူဖို႔လိုအပ္သလို႔ ၊ လူနာကလည္းလိုအပ္တ႔ဲ ေနထိုင္စားေသာက္မွဳေတြကို ၿပဳၿပင္ေဆာင္ရြက္ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္ ။

လူတိုင္းလူတိုင္းက်န္းမာေရးဗဟုသုတတိုးပြားၿပီး က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္ႏိုင္ၾကပါေစလို႔ ဆုေတာင္းရင္း...

အစာအိမ္ေဆး

ဗိုက္ေအာင့္ ေ၀ဒနာရွင္မ်ားအတြက္ အျမစ္ျပတ္ ေပ်ာက္ကင္းေစရန္ ကုထံုးေဆးခ်က္

ဗိုက္ေအာင့္ျခင္း ေ၀ဒနာကို ခံစားဖူးတဲ့ သူတိုင္း သိၾကမွာပါ။ ဒီေ၀ဒနာဟာ တကယ္ခံစားေနရတဲ့ အခ်ိန္ဆိုရင္ မလွဳပ္ရဲ မရွားရဲနဲ႔ တကယ့္ကို အလုပ္ပ်က္ အကိုင္ပ်က္ပါပဲ။ အရမ္းနာေနတဲ့ ခံစားခ်က္ဟာ ပိုပို တိုးလာမလားဆိုျပီး အသက္ရွဴသံ တစ္ခ်က္နဲ႔ တစ္ခ်က္ၾကားမွာေတာင္ ရဲရဲ မရွဴရဲေလာက္ေအာင္ ဆိုးပါတယ္။ ဒီလို အခ်ိန္မွန္မွန္ ဗိုက္ေအာင့္တတ္တဲ့ ေရာဂါကို အစာလမ္းေၾကာင္း ျပည္တည္နာ (Peptic Ulcer) လို႔ေခၚပါတယ္။

ဗိုက္ေအာင့္ေစတဲ့ ေနာက္ခံ ေရာဂါ အေၾကာင္းတရား အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိေပမယ့္ (၁) နာေသာေနရာကို သတ္သတ္မွတ္မွတ္ လက္ညွိဳးနဲ႔ ညႊန္ျပလို႔ ရျခင္း (၂) ကာလအတန္ၾကာ ေပ်ာက္သြားလိုက္ ျပန္ျဖစ္လိုက္ ခဏခဏ ျဖစ္ေနျခင္း (၃) နာက်င္ျခင္းသည္ အစာစားလိုက္ျခင္းနဲ႔ ဆက္စပ္ေနျခင္း စတဲ့ အခ်က္(၃) ခ်က္စလံုး ရွိေနတယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ေသခ်ာေပါက္ အစာလမ္းေၾကာင္း ျပည္တည္နာ (Peptic Ulcer) လို႔ ေျပာနိုင္ပါတယ္။

ဒီေရာဂါကို အစာအိမ္ျပည္တည္နာ (Gastric Ulcer) နဲ႔ အူသိမ္ျပည္တည္နာ (Duodenal Ulcer) ဆိုျပီး ႏွစ္မ်ိဳး ခြဲျခားထားပါတယ္။ ေ၀ဒနာပံုစံမွာ သိသိသာသာ ကြဲျပားပါတယ္။

(၁) အစာအိမ္ျပည္တည္နာက အရွိဳက္ေနရာနဲ႔ အစာအိမ္ရွိတဲ့ ေနရာေတြမွာ နာပါတယ္။ သူက အစာစားလိုက္တာနဲ့ ျဖစ္တာပါပဲ။ အလြန္ဆံုး အစာစားျပီး နာရီ၀က္ေလာက္အတြင္း နာလာတတ္ပါတယ္။ အစာစားျပီး နာတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္က အသိသာဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒိုင္ဂ်င္း၊ ခေရးေမးလ္အက္စ္ စတဲ့ အက္ဆစ္ကို သက္သာေအာင္ ေလွ်ာ့ေပးတဲ့ ၀ါးစားရတဲ့Antacids ေတြေသာက္ရင္ ထူးထူးျခားျခား မသက္သာလွပါဘူး။

(၂) အူသိမ္ျပည္တည္နာက နာတဲ့ေနရာခ်င္း တူေပမယ့္ သူက ဗိုက္ဆာရင္ အစာေခ်ရည္ေတြ ထြက္လာရင္ နာလာတတ္တဲ့ ေ၀ဒနာျဖစ္ျပီး သိသာတဲ့ လကၡဏာတစ္ခုအေနနဲ႔ အစာစားလိုက္မွ သက္သာသြားပါတယ္။ Antacids ေတြ ၀ါးစားလိုက္ရင္ သိသိသာသာ သက္သာသြားပါတယ္။ ညတစ္ေရးနိုး ဗိုက္ဆာျပီး ထေအာင့္ရင္ ေသခ်ာေပါက္ အူသိမ္ျပည္တည္နာ ျဖစ္ေနျပီ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါဆိုရင္ ဘယ္လိုကုၾကမလဲ။ ကြ်န္ေတာ့္ရဲ့ ဒီေဆာင္းပါးမွာ ဒီေရာဂါေတြအေၾကာင္း တစ္ေစ့တစ္ေစာင္း ေဖာ္ျပေပးသြားမွာ ျဖစ္ျပီး ေဆးခန္းသြားစရာ မလိုေတာ့ဘဲ ႏွစ္ေပါင္း သံုးေလးဆယ္ ျဖစ္လာလဲ ေပ်ာက္သြားေအာင္ ေသာက္လို႔ရတဲ့ ေဆးပံုစံကို မက္ဖန္ပရိသတ္မ်ားအတြက္ေဖာ္ျပေပးမွာပါ။

ဒီေရာဂါ ႏွစ္မ်ိဳးစလံုးဟာ မိန္းေတြမွာထက္ ေယာက်္ားေတြမွာ ၂ဆကေန ၅ဆ ပိုျဖစ္ေလ့ရွိတာ ေတြ႔ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။အစာအိမ္ျပည္တည္နာထက္ အူသိမ္ျပည္တည္နာက ပိုအျဖစ္မ်ားပါတယ္။ ထူးထူးျခားျခား “ O “ ေသြး သမားေတြမွာ ပိုျဖစ္ၾကတာ ေတြ႔ရပါတယ္။
ျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေတြက
(၁) အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ား ေရရွည္စြဲေသာက္ျခင္း
(၂) ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း (အစာအိမ္နာကို ပိုျဖစ္ေစပါတယ္။ ျဖစ္ျပီးသား အနာေတြကိုလည္း အနာက်က္ ေႏွးေစပါတယ္။
(၃) စိတ္ဖိစီးမွဳမ်ားေသာ၊ စိတ္ျမန္လက္ျမန္ ေဒါသၾကီးေသာ စိတ္အေျခအေနရွိျခင္း
(၄) အစာေခ်ရည္ အက္ဆစ္ဓာတ္မ်ား လြန္ကဲစြာ ထြက္ေစေသာ အစားအစာမ်ား (ေကာ္ဖီ၊ လက္ဖက္၊ အရက္၊ မဆလာ စသည္တို႔ကို) ရက္ဆက္ စားသံုးျခင္း
(၅) Helicobacter pylori အမည္ရွိ ဘက္တီးရီးယား အစာအိမ္လမ္းေၾကာင္းတြင္ ကူးစက္ခံရျခင္း
ဒီပိုးကိုေတြ႔ရွိတာ ဘယ္ေလာက္မွ မၾကာေသးပါဘူး။ ဒီပိုးဟာ ဘယ္ေလာက္ ဆိုး၀ါးအစြမ္းထက္သလဲဆိုရင္ အစာေခ်ရည္ရဲ့ ဟိုက္ဒရိုကလိုရစ္ အက္ဆစ္ (HCl) ထဲမွာေတာင္ ေအးေဆး အသက္ရွင္နိုင္ပါတယ္။ သူက အစာလမ္းေၾကာင္းနဲ႔ အစာအိမ္ရဲ့ မ်က္ႏွာျပင္ဆဲလ္ေတြမွာ တြယ္ကပ္ ေပါက္ပြားေနထိုင္ပါတယ္။ ဒီပိုးဟာ စတင္ေတြ႔ရွိခဲ့တုန္းက ပညာရွင္ေတြကိုယ္တိုင္ အံ့အားသင့္သြားေစတဲ့ အသက္ျပင္းတဲ့ ပိုးျဖစ္ပါတယ္။

ဒီပိုးက မသန္႔တဲ့ အစားအေသာက္ လမ္းေဘးအစားအေသာက္ ပန္းကန္ခြက္ေယာက္ေတြက တစ္ဆင့္ အမ်ားဆံုး ကူးတယ္လို႔ သိရပါတယ္။ဖြံ႔ျဖိဳးဆဲ နိုင္ငံေတြမွာ ပိုအျဖစ္မ်ားပါတယ္။


ေရွးယခင္က ဒီေရာဂါျဖစ္တဲ့ လူနာေတြမွာ အေၾကာင္းရင္း အမွတ္ (၁) ကေန (၄) အထိပဲ စဥ္းစား ကုသေပးခဲ့ေပမယ့္ တကယ္တမ္း လိုက္စစ္ေဆးၾကည့္လိုက္ေတာ့ ၉၀% ေသာ အစာအိမ္ျပည္တည္နာေတြနဲ႔ ၇၀% ေသာ အူသိမ္ျပည္တည္နာေတြဟာ ဒီပိုးေၾကာင့္ မေပ်ာက္နိုင္ေတာ့တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒီပိုးက အနာေတြကို ပိုဆိုးေစျပီး ေနာက္ဆံုး ကင္ဆာအျဖစ္ ေျပာင္းသြားေစပါတယ္။ (အထူးသျဖင့္ အူသိမ္အနာထက္ အစာအိမ္အနာက ကင္ဆာေျပာင္းဖို႔ အခြင့္အလမ္း အရမ္းမ်ားပါတယ္။ ကင္ဆာေျပာင္းတာက်ေတာ့ “A” ေသြးသမားေတြ ပိုမ်ားပါသတဲ့ ) ဒီပိုးဟာ အက္ဆစ္ဓာတ္ကိုလဲ မ်ားလာေစလို႔ အနာက မေပ်ာက္ေတာ့ဘဲ မကုသေရြ႔ တစ္သက္လံုး ျဖစ္သြားမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ေနာက္ဆက္တြဲေတြအေနနဲ႔ အနာျဖစ္လိုက္ အမာရြတ္တက္လိုက္ သံသရာလည္တာ ၾကာလာရင္ ကင္ဆာေျပာင္းသြားမယ္၊ ေပါက္ထြက္သြားျခင္း၊ အစာအိမ္ ထြက္ေပါက္ပိတ္ျခင္း၊ ေသြးထြက္ ေသြးအန္ ေသြး၀မ္းသြားျခင္း စတာေတြ ျဖစ္လာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလို ဗိုက္ေအာင့္တာ ၾကာလာလို႔ ေတြ႔ကရာ ကြမ္းရာဆိုင္က ေဆးေတြ ေသာက္၊ ရမ္းကုေတြနဲ႔ ေဆးျမီးတိုေတြနဲ႔ ကုေနၾကျပီး မေပ်ာက္ဘဲ အေျခအေနပိုဆိုးလာေနတဲ့ လူေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားပါတယ္။

ပိုဆိုးတာက ရမ္းကုက ဗိုက္နာတာ အကိုက္အခဲ ေပ်ာက္ေဆး ထပ္ေပးလိုက္လို႔ အစာအိမ္အကြင္းလိုက္ ေပါက္ထြက္ျပီး ေဆးရံုေရာက္လာတဲ့သူေတြ ကြ်န္ေတာ့္အေတြ႔အၾကံဳမွာေတာင္ မနည္းေတာ့လို႔ ဒီေဆာင္းပါးကို ေရးရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ (ၾကားျဖတ္ ေျပာရရင္ ျမန္မာတိုင္းရင္း အစာအိမ္ေဆးမ်ားဟာလဲ ႏြယ္ခ်ိဳမ်ားစြာ ပါ၀င္တဲ့အတြက္ ေသြးတိုးတတ္တဲ့ သူမ်ားအတြက္ လံုး၀မသင့္ေတာ္ပါဘူး)

ဒီပိုးကို စစ္တဲ့ Investigation ေတြက 13C Urea Breath Test, Serological Test, Rapid Urease Test, Culture စသျဖင့္ ရွိျပီး အတန္သင့္ ေစ်းၾကီးလွပါတယ္။ ဒီေတာ့ ဆရာ၀န္တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ မတတ္နိုင္ပါဘူးဆိုတဲ့ လူနာကို ဒါေတြ စစ္ခိုင္းဖို႔ ဘယ္လိုေျပာရပါ့မလဲ။ ဒါကတစ္ခ်က္…..။

ေနာက္ျပီး ခန္႔မွန္းေျခ ၈၀% ခန္႔ေသာ ဗိုက္ေအာင့္သူအားလံုးမွာ ဒီ H.pylori ပိုး ရွိေနျပီး က်န္တဲ့ ၂၀% ကလဲ ျပည္တည္အနာရွိလာျပီဆိုတာနဲ႔ မၾကာခင္ ဒီပိုး၀င္လာေတာ့မွာမို႔ ေအာက္ပါေဆးနည္းပံုစံအတိုင္း ၁၄ ရက္ တန္းေပးလိုက္ၾကပါတယ္။ တကယ္လဲ ထိေရာက္စြာ ကုသေပ်ာက္ကင္းသြားတာ ကမၻာနဲ႔ အ၀ွမ္း လက္ေတြ႔ပါပဲ။ ႏွစ္ရွည္လမ်ား ႏွစ္၃၀ ေက်ာ္ ေအာင့္လာတဲ့သူေတာင္ ဒီေဆး၁၄ ရက္နဲ႔ အျမစ္ျပတ္ေပ်ာက္ကင္းသြားတာ ကြ်န္ေတာ့္ ကိုယ္ေတြ႔ပါပဲ။ ဒီေဆးနည္း ကုထံုးဟာ ေဆးခန္းေတြမွာပဲ ရနိုင္တဲ့ ဆရာ၀န္ေတြပဲ သိတဲ့ ေဆးနည္းေကာင္းတစ္လက္ ျဖစ္လို႔ တကယ္ေဘးကင္းျပီး ထိေရာက္တဲ့ ေဆးညႊန္းျဖစ္လို႔ ေငြေရးေၾကးေရးနဲ႔ တြက္ရင္ ဘယ္ေလာက္တန္မလဲ စဥ္းစားသာၾကည့္ေတာ့။

ဒါျဖင့္ ကြ်န္ေတာ္က ဘာလို႔ ဒီလို လွိ်ဳ႔၀ွက္ခ်က္ကို ထုတ္ေဖာ္ခ်ျပရသလဲဆိုေတာ့ ျပည္သူ႔အက်ိဳးအတြက္ပါ။ ကြ်န္ေတာ္တို႔နိုင္ငံမွာ ဆရာ၀န္ လံုလံုေလာက္ေလာက္ မရွိတဲ့ ေနရာေတြ အမ်ားၾကီးပါပဲ။ ဆရာ၀န္ ရွိျပန္ဦးေတာ့ လိုအပ္ခ်က္ေတြနဲ႔ တစ္၀မ္းတစ္ခါး ရွာစားေနၾကရတဲ့ အတြက္ ေဆးကုခ မရွိဘဲ ေတြ႔ကရာ ဒိုင္ဂ်င္းေလး၀ါးျပီး ေဆးျမီးတိုေလး ေသာက္ျပီး ရုန္းကန္လွဳပ္ရွား အသက္ဆက္ေနၾကရတဲ့ သူေတြအတြက္ အြန္လိုင္းေပၚကေန တတ္စြမ္းသေလာက္ ကူညီေပးျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေ၀ဒနာရွင္မ်ားကို လက္ဆင့္ကမ္း ေပးၾကပါလို႔ ေမတၱာရပ္ခံပါတယ္။

ေသာက္ရန္ ေဆးညႊန္း
Omezprazole 40 mg
Clarithromycin 500 mg
Amoxicillin 500 mg
Metronidazole 400 mg

ဒီေဆး ၄ မ်ိဳးစလံုးကို တစ္ခါေသာက္ တစ္လံုးစီ တစ္ေန႔ ၂ခြက္ အစာစားျပီးတိုင္း ေသာက္ပါ။ ၁၄ ရက္တိတိ မပ်က္မကြက္ ေသာက္ပါ။ ဒါဆိုရင္ ေသခ်ာေပါက္ အျမစ္ျပတ္ ေပ်ာက္ကင္းပါမယ္။ ဒါဟာ H.pylori ပိုးနဲ႔ ဗိုက္ေအာင့္ျခင္း ေ၀ဒနာမ်ားကို အျမစ္ျပတ္ ကုသနိုင္တဲ့ ကမၻာေက်ာ္ ေဆးသံုးျဖာကုထံုး (Triple Therapy) ပဲျဖစ္ပါတယ္။ (Triple Therapy အျပင္ 2nd Line အေနနဲ႔ Quadritherapy ေဆးေလးျဖာ ကုထံုးလဲ ေပၚေနျပီ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါက ေဆးမွန္မွန္မေသာက္လို႔ ျပန္ျဖစ္တဲ့ သူေတြ အတြက္သာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုထဲက Triple Therapy ကိုပဲ မွန္မွန္ မပ်က္မကြက္ ေသာက္မယ္ဆိုရင္ ျပတ္ပါတယ္)ဒီေဆးေတြကို ေသာက္ေနစဥ္အတြင္းမွာ ၀မ္းသြားျခင္း၊ ပါးစပ္အနည္းငယ္ပ်က္ျခင္း၊ ပ်ိဳ႔ခ်င္ အန္ခ်င္ျခင္း၊ ဗိုက္ေအာင့္ျခင္း စတာေတြ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးအေနနဲ႔ ခံစားရတတ္ေပမယ့္ ေထြေထြထူးထူး အႏၱရာယ္ မရွိပါဘူး။ ၁၄ရက္ ေဆးအျပည့္ ေသာက္ျပီးတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေ၀ဒနာရွင္မ်ားအားလံုး သက္သာေပ်ာက္ကင္းလို႔ စိတ္ခ်မ္းသာၾကရမယ္ဆိုရင္ ကြ်န္ေတာ္ ၾကိဳးစား ေရးသားထားတဲ့ ဒီေဆာင္းပါးေလးဟာ မ်ိဳးၾကီးသီခ်င္းထဲကလို “ေနေရာင္ျခည္ မဟုတ္လဲပဲ…….. ၾကယ္စင္ေလာက္ေတာ့ ငါ့ရဲ့လက္တစ္ကမ္းအတြင္း……… ကိုယ္တတ္စြမ္းသေလာက္ အလင္းေရာင္ အေႏြးဓာတ္ ေပးခဲ့တယ္” ဆိုတာမ်ိဳး ျဖစ္တယ္ဆိုရင္ပဲ တကယ္ေက်နပ္လွပါျပီ။

ဆရာ၀န္ တိုက္ရိုက္မညႊန္ၾကားဘဲ ေဆးရမ္းေသာက္ခိုင္းတယ္လို႔ မေက်လည္သူမ်ားရွိရင္လဲ thihathit.um2@gmail.com ကို ဆက္သြယ္ ေဆြးေႏြးနိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေ၀ဒနာရွင္ေပါင္းမ်ားစြာကို ကုသေပးနိုင္ခဲ့တဲ့ Triple Therapy ဟာ လမ္းေဘးေဆးဆိုင္ေတြက ေရာင္းေပးတဲ့ စပ္ေဆးေတြထက္ေတာ့ သာမွာ ေသခ်ာပါတယ္။ ဆရာ၀န္နဲ႔ လက္တစ္ကမ္းကို မေရာက္လာနိုင္ၾကတဲ့ ျပည္သူေတြအက်ိဳးကို ေရွးရွဳလို႔ မက္ဖန္ကိုယ္စားျပဳျပီး ကြ်န္ေတာ္ ဆက္လက္ တင္ဆက္ေပးသြားပါဦးမယ္။
Last Updated at 2010-04-06 on 02:33:03 Written by : သီဟသစ္(ေဆး-၂) Mutdfan.com

သြားျပန္စုိက္ေတာ့မယ္ ဆုိရင္....

သြားႏွဳတ္လုိက္ ရလုိ႔၊ ဒါမွမဟုတ္ အေၾကာင္း တစ္ခုခုေၾကာင့္ က်ဳိးသြားခဲ့ရင္၊ ျဖစ္လာႏုိင္တဲ့ ေနာက္ဆက္တဲြ ျပႆနာေတြကုိ အရင္ ပုိ႔စ္မွာ ေရးခဲ့ပါတယ္။ ဒီေန႔ေတာ့ ဆုံးရွဳံးသြားတဲ့ သြားကုိ ဘယ္လုိ အစားထုိး မလဲ ဆုိတာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ နားလည္လြယ္ေအာင္ ရွင္းျပခ်င္ ပါတယ္။
သြားတစ္ေခ်ာင္း ႏွဳတ္လုိက္ ရျပီးရင္၊ သြားဖုံးရုိး အနာက်က္လုိ႔ သြားဖုံးသား ျပည့္လာတာနဲ႔ သြား ျပန္အစား ထုိးလုိ႔ ရပါတယ္။ အၾကမ္း အားျဖင့္၊ သြားႏွဳတ္ျပီး၂လေလာက္ အၾကာလုိ႔ ေျပာလုိ႔ ရပါတယ္။ ဒီလုိ သြား အစား ထုိးတာကုိ၊ ျမန္မာလုိ နားလည္ေအာင္ သြားစုိက္တယ္လုိ႔ဘဲ လြယ္လြယ္ ေျပာေလ့ ရွိပါတယ္။ တကယ့္ ကုသမွဳ အရ၊ သြားဖုံးရုိးထဲ သတၱဳတုိင္ (dental implant) စုိက္ထည့္ျပီး သြား ျပန္အစား ထုိးတာကုိမွ၊ သြားစုိက္တယ္လုိ႔ ေခၚႏုိင္ ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ အခု လက္ရွိ လုပ္ႏုိင္တဲ့ နည္းက၊ သြား အရွင္ အစားထုိးနည္းနဲ႔ သြားအေသ အစား ထုိးနည္း ႏွစ္ခုပဲ ရွိပါေသးတယ္။ (dental implant ကုိ ပါေမာကၡ ဆရာၾကီး တခ်ဳိ႕ စျပီး ကုသမွဳ ေပးေနျပီလုိ႔ သိရပါတယ္)


၁။သြား အေသ အစား ထုိးျခင္း (fixed partial denture/ dental bridge)
ဒီနည္း မွာေတာ့၊ သြားတစ္ေခ်ာင္း သုိ႔မဟုတ္ ႏွစ္ေခ်ာင္း က်ဳိးသြားတဲ့၊ ႏွဳတ္လုိက္ရတဲ့ ေနရာရဲ႕ ေဘး တစ္ဖက္ တစ္ခ်က္မွာ က်န္ေနတဲ့ သြားအေကာင္းေပၚ ငုံျပီး၊ ကပ္တဲ့ ေဆးနဲ႔ ျပဳတ္မထြက္ေအာင္ ကပ္ထားလုိက္တဲ့ အတြက္၊ အလြယ္တကူ မျပဳတ္ႏုိင္ မျဖဳတ္ထုတ္ ႏုိင္ပါဘူး။ ျမန္မာလုိေတာ့၊ သြားအေသစုိက္လုိ႔ သုံးစဲြ ေခၚေ၀ၚ ေနၾကပါတယ္။ တကယ္က အေသစုိက္ ထည့္လုိက္တာ မဟုတ္ဘဲ၊ ေဘးသြားေတြကုိ ေသးသြားေအာင္ စက္နဲ႔ စားပစ္လုိက္ျပီး၊ သြားတုကုိ အေပၚက ငုံျပီး စြပ္လုိက္တာပါ။ ေဘးသြားေတြကုိ တံတားလုိ တဲြထားတဲ့ အတြက္ dental bridge လုိ႔ ေခၚတာပါ။ သဘာ၀ သြားေတြေပၚ တင္ထားတဲ့ အတြက္၊ ၀ါးအား ေကာင္းပါတယ္။


ဒါေပမယ့္ ဒီနည္းက၊ သြား တစ္ေခ်ာင္း ႏွစ္ေခ်ာင္း ျပန္ အစားထုိးတာ မ်ဳိးမွသာ ေကာင္းပါတယ္။ ႏွစ္ေခ်ာင္းထက္ ပုိရင္ေတာ့၊ ေဘးက သဘာ၀ သြားေတြက၊ ၀န္ပုိ ထမ္းရလုိ႔ ခဏနဲ႔ ယုိင္နဲ႔ လာတတ္ပါတယ္။
အားသာခ်က္- ျဖဳတ္ရန္ တတ္ရန္ ေဆးေၾကာရန္ မလုိ၊ ပုံမွန္ သြားတုိက္ရင္း သန္႔စင္ႏုိင္။
- သဘာ၀ သြားလုိ ၀ါးႏုိင္
- သတၱဳ သုိ႔မဟုတ္ ေၾကြ (porcelain) ေရြးခ်ယ္ စုိက္ႏုိင္။
အားနည္းခ်က္ - ေဘးသဘာ၀ သြားကုိ ေသးေအာင္ စားပစ္ လုိက္ရတဲ့ အတြက္၊ သဘာ၀ သြား အထိနာ ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေၾကြသြား ျပန္ထည့္တဲ့ အခါ၊ ငုံမယ့္ သြားကုိ ေသးႏုိင္သမွ် ေသးေအာင္ စားပစ္ လုိက္ရတဲ့ အတြက္၊ သြားက်ဥ္တာမ်ဳိး ခံစားရတတ္ပါတယ္။
- စုိက္သြားနဲ႔ သဘာ၀သြား ၾကားမွာ အစာေတြ တြယ္ျပီး သြားဖုံး ေရာဂါ ျဖစ္ေစ ႏုိင္ပါတယ္။
- သြားတုကုိ ကပ္ထားတဲ့ေဆးက အခ်ိန္ၾကာလုိ႔ ေပ်ာက္သြား အားနည္းသြားတဲ့ အခါ၊ သြားတုကုိ ခ်က္ခ်င္း ျဖဳတ္ျပီး ေဆးျပန္ကပ္ ရပါတယ္။ လူ ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားဟာ ဒါကုိ သတိမျပဳမိတဲ့ အတြက္၊ ငုံထားတဲ့ စြပ္သြား ေအာက္ကုိ အစာေတြ ၀င္ေအာင္းျပီး၊ သဘာ၀ သြားကုိ ပုိးစား သြားတာ မ်ားပါတယ္။ ဒီလုိ ငုံထားတဲ့ သြားပါ ပုိးစားျပီး ႏွဳတ္ရျပီဆုိ စုိက္သြား တစ္တဲြလုံး ပစ္လုိက္ ရပါတယ္။ သုံးလုိ႔ မရေတာ့ ပါဘူး။

၂။ သြား အရွင္ အစား ထုိးျခင္း (removable denture)
ကုိယ္တုိင္ သြားတုကုိ ခံတြင္းထဲထည့္ျပီး၊ ၀ါးႏုိင္ သုံးႏုိင္၊ ျပန္ျဖဳတ္ျပီး ေဆးေၾကာ သန္႔စင္ႏုိင္လုိ႔၊ အရွင္စုိက္လုိ႔ ေခၚၾကပါတယ္။ သြား အားလုံး မက်ဳိးခင္၊ က်န္တဲ့ သဘာ၀ သြားေတြမွာ၊ ခ်ိတ္-ကြင္း စတာေတြနဲ႔ အလြယ္တကူ ျပဳတ္မထြက္ေအာင္၊ ခ်ိတ္ျပီး သုံးရတဲ့ အရွင္စုိက္ကုိ removable partial denture-တစ္ပုိင္း အံကပ္လုိ႔ေခၚပါတယ္။ ေအာက္ပုံမွာ ေတြ႔ရတဲ့အတုိင္း သြားအတုေတြအျပင္၊ သြားဖုံးအတု (အပန္းေရာင္ acrylic resin ေခၚပုိလီမာတစ္မ်ဳိး) ကုိ ေပါင္းထည့္ ထားတာကုိ ေတြ႕ရပါမယ္။ သြား အားလုံး မရွိေတာ့တဲ့သူ ေတြမွာ၊ သြား တစ္ေခြလုံးကုိ အရွင္စုိက္ အတုထည့္တာကုိေတာ့ complete denture-အံကပ္ အျပည့္လုိ႔ ေခၚပါတယ္။ ေလထုဖိအား (atmospheric pressure) နဲ႔ ခံတြင္း ထဲမွာ ျမဲေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေပၚသြား တစ္ေခြလုံး စုိက္ရတဲ့သူေတြ အတြက္၊ ဒီလုိ ျမဲျပီး ျပဳတ္ မက်ေအာင္၊ ေလဖိႏုိင္တဲ့ ဧရိယာ က်ယ္ေအာင္၊ အာေခါင္ မွာပါ၊ ဖုံးထား ရပါတယ္။ အာေခါင္မွာ ကပ္ထားသလုိ ျဖစ္ေနတာေၾကာင့့္လည္း အာကပ္-အံကပ္လုိ႔ ျမန္မာလုိ ေခၚၾကပါတယ္။
ေအာက္ အံကပ္ အျပည့္ တပ္ရတဲ့ သူေတြ မွာေတာ့၊ သြားတုက ဖုံးထားတဲ့ ဧရိယာကလည္း နည္းျပီး၊ လွ်ာကလည္း လွဳပ္ရွား ေနတတ္တာေၾကာင့္၊ အေပၚ အံကပ္နဲ႔ စာရင္ ျမဲျမံမွဳ အားနည္း ပါတယ္။ အရွင္စုိက္က၊ သြားဖုံးေပၚ တင္ထားျပီး၊ သြားဖုံး သားကုိ အဓိက အားျပဳ ၀ါးရ တာပါ။
အားသာခ်က္ - ေဘး သဘာ၀ သြားေတြကုိ ေသးေအာင္ စားပစ္ရန္ မလုိ။
- သြား ေနာက္ထပ္ ႏွဳတ္ရလွ်င္လည္း ရွိျပီးသား အရွင္စုိက္ အံကပ္တြင္ ထပ္ေပါင္းျပီး အစားထုိးႏုိင္။
- ကုန္က် စရိတ္ နည္း
အားနည္းခ်က္- စားျပီးတုိင္း ျဖဳတ္ေဆးရ။
- သန္႔ရွင္းမွဳ မရွိရင္ ေဘးသဘာ၀ သြားကုိ ပုိးစား။
- အားျပဳထားေသာ ခ်ိတ္ေၾကာင့္ သဘာ၀သြား ၀န္ပုိ။
- သြားဖုံးသားေပၚ တင္ထားျပီး ၀ါးရတဲ့ အတြက္ ပင္ကုိယ္သြားလုိ ၀ါးအား မေကာင္း။
- သြားတု အျပင္၊ သြားဖုံးသား အတုနဲ႔ ၀န္ကုိ ျပန္႔သြားေအာင္ ဧရိယာ က်ယ္က်ယ္ အုပ္ထားတ့ဲ အံကပ္ကုိ ပါးစပ္ထဲ ထည့္ထားရတဲ့ အတြက္၊ က်င့္သား မရခင္ အလြန္ ေနရ ထုိင္ရ ခက္။
- ငါးႏွစ္ တစ္ၾကိမ္ခန္႔ အသစ္လဲ ေပးရ။ (အခ်ိန္ ၾကာလာရင္ သြားဖုံးရုိး နိမ့္က် သြားျပီး အံကပ္က ေခ်ာင္လာတဲ့ အတြက္)
- သြားဖုံးရုိး နိမ့္လာရင္ အံကပ္ ျမဲျမံမွဳ အားနည္းလာ။


၃။ သြားဖုံးရုိး အတြင္း သြား အေသ စုိက္ျခင္း (dental implant)


ဒီနည္း ကေတာ့၊ အခု ေနာက္ဆုံး ႏုိင္ငံတကာမွာ သုံးျပီး ေခတ္စား လာေနတဲ့နည္း ျဖစ္ပါတယ္။ သြားဖုံးရုိး ထဲကုိ၊ titanium သတၱဳနဲ႔ လုပ္ထားတဲ့ dental implant စုိက္ထည့္ျပီး၊ အေပၚက ေၾကြသြား စုိက္တဲ့၊ သြား အေသစုိက္နည္း ျဖစ္ပါတယ္။ titaniumနဲ႔ အရုိးသားက၊ တဲြဆက္ သြားတဲ့ အတြက္ အရုိးမွာ ျပႆနာ မျဖစ္မခ်င္း ျပန္မျပဳတ္ ႏုိင္ေတာ့ပါဘူး။ လက္ရွိ နည္းလမ္းေတြ ထဲက အေကာင္းဆုံး၊ ႏွစ္ၾကာရွည္ အခံဆုံး နည္းလမ္း ျဖစ္ပါတယ္။
အားသာခ်က္- သြားဖုံးရုိးဟာ သြားႏွဳတ္ ျပီးတာနဲ႔ တစ္ႏွစ္ကုိ နည္းနည္းခ်င္း နိမ့္ဆင္း သြားပါတယ္။ ခုနက ေျပာခဲ့တဲ့ သြား အစားထုိးနည္း ႏွစ္မ်ဳိးလုံးမွာ၊ ဒီ သြားဖုံးရုိး နိမ့္ဆင္းတဲ ့ျပႆနာဟာ၊ ေတာက္ေလွ်ာက္ ျဖစ္ေန ပါတယ္။ dental implant စုိက္ထည့္လုိက္ရင္ေတာ့၊ သြားဖုံးရုိးဟာ နိမ့္မဆင္းေတာ့ပါဘူး။
- သြားဖုံးရုိးထဲ စုိက္ထည့္ထားတဲ့ သတၱဳေခ်ာင္းေပၚ အားျပဳျပီး စုိက္တင္ထားတဲ့ သြားတုကုိ ၀ါးတာ ျဖစ္တဲ့ အတြက္၊ သဘာ၀ သြားအတုိင္း ၀ါးႏုိင္၊ သဘာ၀ သြားလုိ ခံစားရ။
- ေဘးသြား အေကာင္းေတြကုိ ေသးေအာင္ စားပစ္ရန္ မလုိေတာ့။
အားနည္းခ်က္ - ကုန္က်စရိတ္ၾကီး။
- အနည္းဆုံး တစ္ႏွစ္တစ္ခါ ေဆးခန္း မွန္မွန္ ျပန္ျပျပီး ထိန္းသိမ္းဖုိ႔လုိ
- ခံတြင္း သန္႔ရွင္းေရး ပုံမွန္လုပ္ဖုိ႔ အေရးၾကီး။
- ပင္ကုိယ္ သြားဖုံးရုိး နိမ့္ေနရင္၊ implant စုိက္ထည့္ႏုိင္ေအာင္ အရုိးသား ျပန္တက္လာဖုိ႔ အစားထုိး ကုသမွဳ (bone graft) အရုိး ျပန္တည္ေဆာက္ ကုသမွဳ (bone regenerative treatment) အရင္ လုပ္ဖုိ႔ လုိ။


သြားစုိက္နည္း အမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိေပမယ့္၊ ကုိယ္ႏွဳတ္ လုိက္ရတဲ့ သြားေနရာ အေနအထား၊ အေရအတြက္နဲ႔၊ ကုိယ္ တတ္ႏုိင္တဲ့ အေပၚ မူတည္ျပီး၊ အသင့္ေတာ္ဆုံး ျဖစ္မယ့္နည္းကုိ ေရြးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။