ဆီးမထိန္းႏိုင္ျခင္း

ဆီးမထိန္းႏိုင္တဲ့ ေရာဂါဟာ အမ်ိဳးသမီး ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ခံစားေနရတဲ့ ဆိုးဝါးတဲ့ ေရာဂါတစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။

ေရာဂါဟာ အသက္အရြယ္ၾကီးတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာသာ ျဖစ္တယ္လို႔ ယခင္က သိခဲ့ၾကေပမယ့္ တကယ္တမ္းမွာေတာ့ အသက္ အရြယ္မေရြး ခံစားေနရပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ အမ်ိဳးသားမ်ားထက္ (၂) ဆ ပိုျပီး အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ အေမရိကန္ အမ်ိဳးသမီးထုရဲ႕ ၂၅ မွ ၄၅ % ဟာ ဆီမထိန္းႏိုင္တဲ့ ေရာဂါကို ခံစားေနရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ တစ္ႏွစ္မွာ အနည္းဆံုး တစ္ၾကိမ္ခန္႔ ဆီးစိမ့္ ထြက္ျခင္းရွိဘူးၾကတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

"ဒီေရာဂါဟာ အမ်ိဳးသမီးေတြ သူတို႔ရဲ႕ လူမႈ ပတ္ဝန္းက်င္မွာ အရွက္ရေစျပီး လူေနမႈ ဘဝတန္ဖိုး Quality of Life ကို လည္း ထိခိုက္ေစပါတယ္" လို႔ ပေရာ္ဖက္ဆာ ေဒါက္တာ Linda Brubaker က ဆိုပါတယ္။ "လူေတြက ဒီျပႆနာကို ေရာဂါတစ္ခုအေနနဲ႔ မျမင္သလို ကုသႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြ ရွိတယ္ဆိုတာကိုလည္း မသိၾကပါဘူး။ ကေလး ေမြးဖြားခ်ိန္ နဲ႔ မီးယပ္ ေသြးဆံုးခ်ိန္မွာ ပံုမွန္ ခံစားရတဲ့ အျဖစ္အပ်က္တစ္ခု အေနနဲ႔ပဲ ခံယူထားၾကပ ါတယ္" လို႔ သူကဆိုပါတယ္။ "ဒါက ျဖစ္႐ိုး ျဖစ္စဥ္ မဟုတ္ပါဘူး။ သာမန္ ရိုးရွင္းတဲ့ နည္းလမ္းေလးေတြနဲ႔ ကုသ ႏိုင္ပါတယ္" လို႔ဆိုပါတယ္။

ေရာဂါအမ်ိဳးအစားမ်ား
တစ္ခ်ိဳ႕ ေဝဒနာရွင္ေတြမွာ မသိသာလွေပမယ့္ တစ္ခ်ိဳ႕မွာေတာ့ အဝတ္အစားေတြ စိုတဲ့အထိ အေျခအေန ဆိုးတတ္ ပါတယ္။ ဆီးမထိန္းႏိုင္တဲ့ ေရာဂါကို ေယ်ဘူယ်အားျဖင့္ (၄)မ်ိဳး ခြဲျခား ႏိုင္ပါတယ္။

(၁) Stress Incontinence
ေခ်ာင္းဆိုး၊ ႏွာေခ်တဲ့အခါ၊ အူလိွဳက္သဲလွိဳက္ ရယ္ေမာတဲ့အခါမွာ ဆီးစိမ္႔ထြက္ျခင္းကို ဆိုပါတယ္။ သင့္ရဲ႕ ဆီးအိမ္ေပၚကို ဖိအားေပးလိုက္တဲ့ မည္သည့္ အေျခအေနမ်ိဳးမွာမဆို ျဖစ္ပြားႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ျခင္း၊ ကေလး ေမြးဖြားျခင္း စတဲ့ တင္ပါးဆံု ႐ိုးကြင္းအတြင္းက ၾကြက္သားေတြကို ဆြဲဆန္႔ျပီး အားနည္းေစတဲ့ အေျခအေန၊ အသက္အရြယ္ ၾကီးသူေတြနဲ႔ အေလးမျခင္းကဲ႔သို႔ေသာ အားကစားသမားေတြမွာ ခံစားရ တတ္ပါတယ္။

(၂) Urged Incontinence ။
သာမန္အားျဖင့္ ဆီးသြားခ်င္တဲ့အခါ အခ်ိန္ အတန္ၾကာ ထိန္းထားႏိုင္ပါတယ္။ Urged Incontinence ကေတာ့ ဆီးသြား ခ်င္တဲ့ ခံစားမႈျဖစ္ျပီး စကၠန္႔ပိုင္းအတြင္းမွာပဲ မထိ္န္းႏိုင္ပဲ စိမ္႔ထြက္တတ္ပါတယ္။ ဒီေရာဂါရဲ႕ အေၾကာင္းရင္းခံကေတာ့ ဆီးအိမ္ၾကြက္သားေတြရဲ႕ ႐ုတ္တရက္ ၫွစ္အား spasm ေၾကာင့္လို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ ဆီးလမ္းေၾကာင္း ပိုးဝင္သူေတြမွာ ျဖစ္တတ္သလို၊ multiple sclerosis, Parkinson's disease စတဲ့ ေရာဂါသည္ေတြမွာ ျဖစ္တတ္ ပါတယ္။

(၃) Mixed Incontinence
ဒါကေတာ့ အထက္ ေဖာ္ျပပါ (၂)မ်ိဳး ေပါင္းေနတာပါ။အမ်ိဳးသမီးအမ်ားစုမွာ ဒီလို တြဲျပီး ခံစားရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

(၄) Overflow Incontinence
သန္႔စင္ခန္းကို သြားျပီးတဲ့အခါ ဆီးအိမ္ထဲမွာ ဆီးမကုန္ပဲ စိမ္႔ထြက္ ေနတတ္တာကို ဆိုတာပါ။ တစ္ခ်ိဳ႕ ေဆးဝါးမ်ားေၾကာင့္ ဒီျပႆနာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဆီးခ်ိဳ ေရာဂါေၾကာင့္ အာရံုေၾကာ ေတြ ထိခိုက္လွ်င္ ျဖစ္တတ္ျပီး၊ ဆီးက်ိတ္ေရာဂါ ေဝဒနာရွင္ အမိ်ဳးသားေတြမွာလည္း ခံစားရတတ္ပါတယ္။

အမ်ိဳးသမီးငယ္ ေတြမွာေတာ့ အားကစားလုပ္ရာကေန ထိခိုက္ဒဏ္ရာရတာက အဓိက ျပႆနာပါတဲ့။ ေျပးခုန္ပစ္ သမားေတြ၊ ကြၽမ္းဘားသမားေတြနဲ႔ ေလထီးခုန္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ ထိခိုက္ဒဏ္ရာ ရတတ္ျပီး ေနာက္ဆက္တြဲ အေနနဲ႔ ဆီးမထိန္းႏိုင္တဲ့ ေဝဒနာ ခံစားရတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အားကစားလုပ္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ tampon or pessary ကိုသံုးျပီး pelvic muscle နဲ႔ urethra ကို ေထာက္ပ႔႔ံ ေပးသင့္ပါမယ္။

လူေနမႈ ဘဝ ပံုစံ Life Style
"အမ်ိဳးသမီးေတြကေတာ့ pad ကို သုံးလိုက္တာပါပဲ၊ life style ကို ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲဖို႔ စဥ္းစား သင့္တယ္" လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဥပမာ ေရကို နည္းနည္းခ်င္း ေသာက္ျခင္းျဖင့္ ဆီးအိမ္ကို ဝန္မပိေစပါဘူးတဲ့။ ကဖင္းဓါတ္ပါတဲ့ အေဖ်ာ္ ယမကာေတြ၊ ဘီယာ၊ ကိုလာ စတာေတြကို မေသာက္ဘဲ ေရွာင္ရပါမယ္။ ရယ္ေမာတဲ့အခါ၊ ႏွာေခ်၊ ေခ်ာင္းဆိုးတဲ့အခါ သတိ လက္လြတ္ မျဖစ္ေအာင္ အက်င့္ လုပ္ရပါမယ္။

ကုသနည္းမ်ား
အထက္ေဖာ္ျပပါ ရိုးရွင္းတဲ့ နည္းလမ္းေလး ေတြနဲ႕ မလံုေလာက္ဘူးဆိုရင္ေတာ့ ကုသနည္း မ်ိဳးစံုကို အသံုးျပဳ ႏိုင္ပါတယ္။ ကုန္က်စရိတ္ နည္းတဲ့ ကုသနည္း ေလးေတြက စျပီး ေျပာပါမယ္။

(၁) ၾကြက္သား ေလ႔က်င့္ခန္း
တင္ပါးဆံု ႐ိုးကြင္း အတြင္းက Pelvic ၾကြက္သားေတြကို သန္မာေအာင္ ေလ႔က်င့္လွ်င္ Stress incontinence ကို သက္သာ ေပ်ာက္ကင္း ေစပါတယ္။

(၂) ဆီးအိ္မ္ ေလ႔က်င္ခန္း
ဆီးကို ခဏေအာင့္ ထားတဲ့ အက်င့္ လုပ္ေပး ရပါမယ္။ urged incontinence အတြက္ အသံုးဝင္ပါတယ္။ ပထမ မိနစ္(၃၀) ကို တစ္ခါ သြား ေနရာကေန ၃-၄နာရီကို တစ္ခါ သြားတဲ့ အထိ ေလ႔က်င့္ ရပါမယ္။ ေရကို အမ်ားၾကီး မေသာက္မိဖို႔ လည္း လုိပါတယ္။ ဆီး သြားခ်င္ျပီဆိုရင္ အသက္ကို ေျဖးေျဖးနဲ႔ ျပင္းျပင္း ရွဴလိုက္ပါ။ သက္သာတာ ေတြ႔ရပါမယ္။ (၅ )မိနစ္ခန္႕ ေစာင့္ျပီး သန္႕စင္ခန္းကို သြားရပါမယ္။ ေနာက္တစ္ခါဆိုလွ်င္ေတာ့ ေစာင့္တဲ့ အခ်ိန္ကို တျဖည္းျဖည္း တိုးသြားရပါမယ္။

(၃) ေဟာ္မုန္း လိမ္းေဆး
အီစထရိုဂ်င္ ပါဝင္တဲ့ ခရင္ေတြကို အသံုးျပဳရင္ သက္သာ ေစတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

(၄) Implant
ေကာ္လဂ်င္ ကဲ႔သို႔ ပစၥည္းေတြကို ဆီးသြားလမ္းေၾကာင္း urethra အနားမွာ ထိုးေပးတာပါ။ ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳး နည္းပါတယ္။

(၅) ေဆးဝါးမ်ား
Stressed Incontinence ကိုေတာ့ ေဆးဝါးေတြနဲ႔ ကုလို႔ မရပါဘူ။ anticholinergic ေဆးဝါး တစ္ခ်ိဳ႕ေတြကေတာ့ urged incontinence ကို ကုသႏိုင္ပါတယ္။ ပါးစပ္ေျခာက္ျခင္း၊ ဝမ္းခ်ဳပ္ျခင္း စတဲ့ ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳးေတြ ရွိပါတယ္။

(၆) ခြဲစိတ္ကုသျခင္း
ဆီးမထိန္းႏိုင္တဲ့ ေရာဂါ အတြက္ ခြဲစိတ္ ကုသႏိုင္တဲ့ နည္းေပါင္း ၃ဝ၀ ေက်ာ္ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ႔္ ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳးေတြ မ်ားျပီး အခန္႔မသင့္လွ်င္ေတာ့ ေရာဂါကို ပိုေတာင္ ဆိုးဝါးေစတတ္ပါသတဲ့။ sling ဆိုတဲ့ သိုင္းတဲ့ ကိရိယာေလးကို ခြဲစိတ္ျပီး ထည္႔ေပးတာကေတာ့ ေအာင္ျမင္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဝမ္းဗိုက္အတြင္း ဖိအားမ်ား လာတဲ့အခါ အဆိုပါ ကိရိယာေလးက ဆီးအိမ္ ႐ံႈ႕ ၾကြက္သား Urinary sphincter ကိုမပြင့္ေအာင္ အေထာက္အကူ ျပဳပါတယ္။

တကယ္လို႔ သင္ကိုယ္တိုင္ ဒီေဝဒနာေတြ ခံစား ေနရရင္ေတာ့ သာမန္ ျဖစ္႐ိုး ျဖစ္စဥ္ လို႔ လက္ခံ မေနပဲ အထက္ ေဖာ္ျပပါ နည္းလမ္း ေလးေတြကို အသံုးျပဳျပီး ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ၾကိဳးစားပါလို႔ တိုက္တြန္း လိုပါတယ္။